1. Aangehaald door P. Assouline in zijn Dictionnaire amoureux des Écrivains et de la Littérature, Plon, 2016, p. 16.
2. J. Dhondt, « Notes sur l’histoire ancienne de la Flandre », Revue du Nord, 1943, n° 102, p. 113-124, sp. p. 118 – www.persee.fr/doc/rnord_0035-2624_1943_num_26_102_1837 ; www.carpentier.bruno.free.fr/saint_omer/dictionnaire_historique_archeologique_pas_de_calais_tome_2_saint_omer_original.pdf.
3. www.futura-sciences.com/sciences/questions-reponses/moyen-age-etait-organisee-societe-moyen-age-5419.
4. Bron: Wikipedia.
5. M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, Lanoo, Tielt, 1974, p. 287-288. Het citaat op p. 314 van de numerieke versie van de chartes de Saint-Bertin d’après le Grand cartulaire van Charles-Joseph Dewitte, toegankelijk op www.archive.org/stream/leschartesdesai03haiggoog/leschartesdesai03haiggoog_djvu.txt, begrijpt echter de woorden camet hospilali, eerder dan de woorden cum et hospitali.
6. D. Sylvester, René Magritte – Catalogue raisonné, Mercatorfonds, Antwerpen, 1992.
7. A. Delaunois, « Gustave Nellens et le fournisseur du casino », Le Soir (online), 5 maart 1998.
8. Aangehaald door J. Binder, Félix Labisse, Felix sub veneficae labis, ALC éditions, 2019, p. 523.
9. J. Binder, op. cit., p. 762.
10. Dit citaat van landmeter Pieter Gilliodts werd aangegeven door M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, op. cit., p. 319-322. De aanwijzingen over de bevolking zijn van D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, Uitgeverij De Distel, Knokke-Heist, 2010, p. 6-14, die het citaat eveneens vermelden.
11. In 1938 werd aan de westkant van de Smedenstraat een nieuwe pastorie gebouwd in gotische stijl, ter vervanging van de pastorie die op de hoek van de Lippenslaan moest worden gesloopt voor de reorganisatie van de wijk na de bouw van het nieuwe station.
12. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, Uitgeverij De Distel, Knokke-Heist, 2016, p. 127.
13. F. Devinck, « Eerste spoorlijn naar Knokke: Duits oorlogsgeschenk! », Knokkestyle, 2014, p. 87-93.
14. M. De Jonghe, « Brussel-Knokke in één uur: Kan dat wel? », Rond de poldertorens, 2009-03, p. 104-106.
15. Advies van ridder van Elewyck, substituut-procureur des Konings, bij Rb. Brugge, 6 juni 1905, La Belgique Judiciaire, 1905, p. 991 et 995.
16. M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, op. cit., p. 199-200; M. Coornaert, « Het Hazegras te Knokke », Rond de poldertorens, 1974-04, p. 189-196.
17. Besluiten van Procureur Generaal Mesdach de ter Kiele bij Cass., 9 janvier 1891, Pasicrisie, 1891, I, p. 43-46, sp. p. 44.
18. J. LIAGRE, « De l’inaliénabilité à l’aliénabilité sous condition des forêts domaniales : contribution à une réflexion sur l’évolution du statut juridique du domaine forestier de l’État », www.documents.irevues.inist.fr/.
19. Bron: Verslag aan de centrale sectie van de Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers van 2 juni 1871 ter gelegenheid van het onderzoek van het wetsontwerp van 28 juli 1871 houdende toestemming voor de verkoop van duingronden die niet nuttig worden geacht voor de bescherming van de kust tegen de actie van de zee.
20. Vordering van de procureur des Konings De Pauw bij Rb. Brugge, 9 december 1878, La Belgique judiciaire, 1879, p. 290; M. Coornaert, Knokke & het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, op. cit., p. 199.
21. M. Coornaert, Knokke & het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, op. cit., p. 200.
22. C. Serweytens de Mercx, « Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-plage», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 1.
23. The Zoute Gazette, 9 juli 1988, p. 11.
24. C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Paqrijs, 2020, p. 177.
25. X., « La villa royale du Zwin a été rasée », Le Soir (online), 15 februari 2016.
26. X., « La fin d’une époque – Avant… Après », The Zoute Gazette, 22 juli 1989, p. 4-5. Adde over de geschillen betreffende de verkoop: TT, « Le carré tourne-t-il rond? », The Zoute Gazette, 22 juli 1990, p. 7.
27. Een foto verschijnt in de uitgave 2015 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns, p. 25.
28. Een mooie foto, genomen vanuit het strand, verschijnt in de uitgave 2015 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns, p. 20.
29. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, Lannoo,Tielt, 2008, p. 123-124; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 146-149; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 187-188.
30. www.samynandpartners.com/fr/portfolio/644-place-matuvu ; P. Coulée, « À Knokke, la place Albert redessinée est officiellement rebaptisée “Place Matuvu” », L’Écho (online) 26 juni 2020.
31. Aangehaald door P. Wouters, Comme des papillons, op. cit, p. 50.
32. Aangehaald door Le Figaro-Magazine du 26 mei 1988.
33. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, Uitgeverij De Distel, Knokke-Heist, 2016, p. 222-223 et p. 236-237; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 167-181.
34. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 194; D. Lannoy, « Het domein Altena langs de Albertlaan », Cnocke is Hier, 2011, n° 48a, p. 32-33.
35. Bronnen: Wikipedia ; J. Rebuffat, « La Belgique condamnée : Me Bricmont n’eut pas un procès (tout à fait) équitable », Le Soir (online), 8 juli 1989 ; J. Rebuffat, « Fin d’un feuilleton judiciaire : l’affaire Bricmont est classée (au dossier Bricmont, Georges) », Le Soir (online), 21 december 1990.
36. J. Ballegeer, « Honderd jaar Engelsen en hun “Anglican Church” te Knokke», Rond de poldertorens, 2004-04, p. 163-166; D. Lannoyen F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 156-159; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 188-189; Cnocke is Hier, 2020, n° 57A, p. 7.
37. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, éd. De Distel, Knokke-Heist, 2016, 320 p.
38. X. « Duinbergen & Het Zoute – Historiek en Architectuur onder de loep genomen », Cnocke is Hier, 2016, n° 53b, p. 30-49.
39. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, Uitgeverij De Distel, Knokke-Heist, 2019, p. 12.
40. X., « A11 – The golden Highway», The Zoute Paper, Easter 2018, p. 3; X., « Ontdek de nieuwe A11 op zaterdag 26 augustus », KH Nieuws, 2017, n° 4, p. 1; X., «Grote werken op komst aan de stationsweg en de Havenrandweg-Zuid», KH Nieuws, 2015, n° 6, p. 2-3; X., «Mogelijke geluidshinder in Westkapelle vanaf augustus», KH Nieuws, 2015, n° 4, p. 2; X., «Afsluiting Oostkerkestraat (N376) vanaf 15 juni 2015», KH Nieuws, 2015, n° 3, p. 2; X., «Aanleg rotonde N49-N37», KH Nieuws, 2015, n° 2, p. 5; X., «Start aanleg nieuwe rotonde Natiënlaan-Dudzelestraat», KH Nieuws, 2015, n° 1, p. 2; X., «Werkzaamheden A11 ter hoogte van Heistlaan», KH Nieuws, 2014, n° 6, p. 2.
41. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 49-50 et 69-71; Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 1 april 2020.
42. A. Desmidt, « De baai van Heist», Heyst Leeft, 2004-04, p. 013-015.
43. Bron: www.myknokke-heist.be/fr/la-baie-de-heist .
44. A. Desmidt, « Babelutten als Heists streekproduct», Heyst Leeft, 2013-02, p. 007-010; G. Devent, « Babelutten», Heyst Leeft, 2016-02, p. 003-006.
45. L.L., « Knokke: Babeler sur la babelutte », La Dernière Heure (online), 10 augustus 2003 ; X., « Mère Babelutte ouvre un café et un salon de thé dans le comte d’Ursellaan à Heist », La Dernière Heure (online), 4 april 2019.
46. J. Vanhoof, « Bartholomeus – Als ik niet zeeziek werd, viste ik zelf », KH (het magazine de Knokke-Heist), 2014, n° 18, 30-31; X. “Bart(holomeus) in Japan”, KH, 2015, n° 20, p. 31.
47. Bij haar geboorte kreeg de actrice de voornaam Josephine, op zijn Engels geschreven, zonder accent op de e, maar hij werd verfransd na haar vestiging in Frankrijk.
48. J. Lodewyckx, « De Claude François à Keith Haring: souvenirs nostalgiques de Knokke », L’Écho (online), 4 août 2020.
49. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., 2008, p. 106.
50. Newsletter van De Vrienden van Het Zoute, 7 november 2020.
51. www.youtube.com/watch?v=D3Hb4Wc3yns (opname).
52. www.youtube.com/watch?v=zHn8pRkTyxk (vidéo) www.geocities.ws/ha_hammer/no1auhitparade.html (tekst).
53. www.belgian-navy.be/t2653p15-archives-de-zeebrugge; www.google.com/search?q=barc+%C3%A0+jac&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=7FaaYVxsqdWCjM%252CKeJVBe-5LSu_dM%252C_&vet=1&usg=AI4_-kR7cT4tShnytFbr9BBeu_ZauR1L-Q&sa=X&ved=2ahUKEwil16DM4sDsAhXLDewKHdYfCoEQ9QF6BAgMEAY .
54. A. Desmidt, « Op bezoek bij Bart Desmidt van restaurant Bartholomeus », Heyst Leeft, 2008-02, p. 004-009.
55. J. Vanhoof, « Bartholomeus – Als ik niet zeeziek werd, viste ik zelf », KH, 2014, n° 18, 30-31.
56. K. Serneels, « Het plan B van tweesterrenchef Bart Desmidt – ‘‘De zee, daar kan ik oneindig naar blijven kijken’’ », KH, 2020, n° 39, p. 30-34.
57. K. Vanderhoeven, « Op culinaire weekend door Knokke-Heist», KH, 2021, n° 44, p. 52-57; K. Serneels, « De gast is koning, de gastvrouw koningin », KH, 2019, n° 35, p. 38-43.
58. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, Stichting Kunstboek, Oostkamp, 2012, p. 72-75.
59. www.youtube.com/watch?v=iyrn-K805ww .
60. K. Vanderhoeven, « Er moeten toch een paar diehards zijn?”, KH, 2018, n° 31, p. 56-60.
61. Uitgave 2018-2019 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van makelaarskantoor Willemyns, p. 14-16.
62. X. « Uniek: Beach polo in Knokke Heist », KH, 2015, n° 20, p. 57-58.
63. Aangehaald door G. Musso, Un appartement à Paris, XO Editions, 2017, p. 168.
64. M. Lambron, « Marché noir et andouillettes », Le Journal du dimanche, 12 april 2020, p. 16.
65. www.myknokke-heist.be/sites/default/files/editor/files/kh_kunststad_2018.pdf .
66. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 69.
67. Bron: C. Pacary, « La terre bourdonne d’idées pour sauver ses butineuses », Le Monde, 20 mei 2021, p. 27.
68. X., « Knokke-Heist deelt bijen een rol als milieubewaker toe », KH, 2014, n° 18, p. 54; K. Vanderhoeven, « Knokke-Heist ijvert voor bijendiversiteit », KH, 2015, n° 21, p. 51-54; X., « KH Nieuws sprak met Willy Vanlandschoot en Rik Verlinde », KH Nieuws, 2018, n° 5, p. 4-5; X., « Knokke-Heist zet zich al lang in om een bijenvriendelijke gemeente te zijn »; G. Van Kampen, « Maak de bij mee blij », KH, 2020, n° 41, p. 13 et p. 32-36; S. Tulkens, « Er zoemt wat in onze contreien », KH, 2021, n° 43, p. 32-35; www.knokke-heist.be/milieu-natuur-en-landbouw/dieren/bijen/beeodiversity.
69. B. Van Loo, De Bourgondiërs, De Bezege Bij, Amsterdam, 2019, p. 504-506.
70. Bron: plaatselijke poster.
71. J. C. Baudet, « De l’âme belge à la belgitude », Outre-Terre, 2014/3 (N° 40), p. 391-394 (www.cairn.info/revue-outre-terre2-2014-3-page-391.htm ).
72. TT, « Portrait – Patrick Berko », The Zoute Gazette, 21 juli 1990, p. 8.
73. P. Waldberg, “Gustave Nellens”, inleiding tot de catalogus van de tentoonstelling gewijd aan de verzameling Nellens in het casino van Knokke in 1972; E. Rinckhout et J. De Preter, Magritte expérience, memorieboek, 2017, Uitgeverij WPG Belgique s.a. et Arrano s.à.r.l. De zes schilders onder de leiding van Raymond Art waren Valérie Dessauvages, Hubert De Volder, Raoul Servais, Paul Vermeire, Robert Colombie en Jacques Van Troyen.
74. Nellens wordt door zijn geheugen bedrogen: de Max Ernst retrospectieve vond plaats in 1953, in plaats van in 1954. Auteur van de opmerkelijke biografie van Labisse gepubliceerd in 2019 (zie dit lemma), vertelde ons Dr. Jean Binder: “Naar mijn weten werd de Kroonluchterzaal met de fresco’s ingehuldigd op 4 juli 1953 aan het eind van de ochtend en de Max Ernst tentoonstelling om 12 uur. En aan het eind van de dag was er in Oostende aan de Kursaal de inauguratie van de tentoonstelling ‘Art fantastique’” (e-mail van 29 september 2021).
75. www.knokke-heist.be/nieuws/2022-vr-20-mei-restauratie-van-het-betoverde-rijk-van-rene-magritte-het-casin-van-knokke .
76. Brachot, Magritte – Le Domaine enchanté, Uitgeverij Galerie Isy Brachot, Parijs, 1988, 32 p.
77. A. Delaunois, « Remous autour d’une vente Magritte chez Christie’s – ‘’Le domaine enchanté‘ » vendu en tranches ? », Le Soir (online), 26 mei 1998 – www.plus.lesoir.be//art/m/arts-plastiques-remous-autour-d-une-vente-magritte-chez_t-19980526-Z0F9DE.html.
78. P. Grosjean, « Knokke-Heist s’inscrit dans l’héritage de Léopold Lippens », L’Éventail, mei 2021, p. 126.
79. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 207; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 287.
80. A. Demey, « De Gentse beeldouwer Geo Verbanck in Knokke », Cnocke is Hier, 2019, n° 56B, p. 1-15, sp. p. 6-11.
81. X., « Schilderij van Ernest Blanc-Garin», Cnocke is Hier, 2018, n° 55B, p. 9-10; X. « De Blancgarinstraat», Cnocke is Hier, 2019, n° 56A, p. 18-19.
82. J. De Langhe, « De distel in het wapen van Knokke», Rond de poldertorens, 1997-04, p. 135-136.
83. Bron: Wikipedia; D. Lannoy, « Heraldiek», Cnocke is Hier, 1973-02, p. 011-013, verduidelijkt: « Een koninklijk diploma werd op 9 mei 1971 uitgereikt. Naar eensluidend advies van de Heraldische Raad werd het wapen als volgt geblazoeneerd: ‘’in goud, een roden keper, beladen met 3 zilveren schelpen en in de punt vergezeld van een duinkruisdistel in natuurlijke kleur’’ ».
84. Franse Hof van cassatie, 26 februari 2020, Journal des tribunaux, 2020, p. 421 en nota F. Kuty, « Exhibitionnisme, protestation politique, exercice de la liberté d’expression et proportionnalité de la répression pénale », p. 421-424.
85. J.-B. Jacquin, « Les seins nus des Femen sont bien de l’exhibition, selon la Cour de cassation », Le Monde van 28 februari 2020, p. 11.
86. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 26.
87. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 73.
88. C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Parijs, 2020, p. 136.
89. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 4 mei 2020.
90. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), Stichting Kunstboek, Oostkamp, 2007, p. 78-83; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., 2012, p. 30 et p. 52-55.
91. P. D’Halluin, «Heist en Vincent van Gogh », Rond de poldertorens, 1990-04, p. 121-123.
92. Bron: Wikipedia.
93. V. Eeman, « Regards croisés – John-Alexander Bogaerts», L’Éventail, 2014, juni 2014, p. 128-130.
94. L. Nunez, L’énigme des premières phrases, Bernard Grasset, Parijs, 2017 p. 62-63.
95. V. Cosyn, « Plechtige inhaling op 8 oktober 1872 van de heer Sebastiaan Nachtegaele, als burgemeester van Knokke », Rond de poldertorens, 1962-01, p. 027-030; J. Van den Heuvel, « De inhuldiging van Sebastiaan Nachtegaele als Burgemeester van Knokke op 2 oktober in 1872», Cnocke is Hier, 1979-14, p. 020-046; M. Van Cauwenberghe, « Sebastiaan Nachtegaele – 1829-1895», Cnocke is Hier, 1982-19, p. 052-075; D. Lannoy, « Sebastiaan Nachtegaele, … Het grafmonument”, Cnocke is Hier, 2018, n° 55A, p. 1-4. Adde het lemma Witte Hoeve.
96. Filip (Broeder), « Huldiging van Burgemeester D’Hoore te Knokke», Rond de poldertorens, 1961-02, p. 085-086; J. Vermeersch, « De pers te Heist en te Knokke vóór de Eerste Wereldoorlog », Rond de poldertorens, 1992-01, p. 003-018.
97. J. Van Den Heuvel, « De inhuldiging van burgemeester Lodewijk De Klerck (16 mei 1912)», Cnocke is Hier, 1978-12, p. 016-017; X., « Lodewijk De Klerck », Cnocke is Hier, 2012, n° 49a, p. 44-45; X., « Het dagboek van Burgemeester Lodewijk Deklerck », Cnocke is Hier, 2017, n° 54 B, p. 1-13, 2018, n° 55A, p. 36-47, 2018, n° 55B, p. 39-46 et 2019, n° 56A, p. 35-
98. D. Degraeve, « Frans Desmidt – Zijn leven en loopbaan », Cnocke is Hier, 1999-36, p. 026-041.
99. A. D’hont, « Nieuwe burgemeestersjerp: Burgemeester Desutter», Cnocke is Hier, 1996-33, p. 017-033; A. Desmidt, « De fusie gaf Heist een burgemeester», Heyst Leeft, 2006-04, p. 015-016.
100. Dit speciaal nummer bevat een reeks foto’s die bij de opening of bij andere gelegenheden tijdens de tentoonstelling zijn genomen, evenals niet-gepubliceerde en verhelderende historische bijlagen die hoofdzakelijk bestaan uit documenten die betrekking hebben op de voorbereiding ervan.
101. Brachot, 1968 – L’Art belge – 2015, Uitgeverij Marot, Brussel, 2015, 100 p.
102. Met betrekking tot dit frontstuk werd in het voorwoord van het René Magritte nummer van januari 1968 gepreciseerd: “Van meet af aan had Magritte zijn vertrouwen geschonken aan Isy Brachot II. In onderling overleg wilden ze deze tentoonstelling in Brussel en deze editie van de Belgische Kunst. – Het lot wilde niet dat ze nog bij ons zouden zijn. De zoon Isy Brachot III zet het werk van zijn vader voort.”
103. J.-P. Barras, Les Brachot depuis 1915, Uitgeverijen Le Bord de l’Eau en La Muette et Marque Belge, Lormont en Brussel, 2017, 270 p.
104. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, éd. Different, Anvers-Appeldoorn, 2011, p. 39-42.
105. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 26 april 2020.
106. T. Coljon, « Jacques Nellens, l’organisateur », Le Soir (online), 19 maart 2003.
107. K. Vanderhoeven, « In het West-Vlaams kan ik me nu eenmaal best uitdrukken», KH, 2017, n° 29, p. 27-39.
108. X., « Nieuwe Brihangclip gefilmd in Knokke», Tam-Tam, 2 december 2020, p. 10.
109. B. Van Loo, De Bourgondiërs – Aartsvaders van de Lage Landen, op. cit., p. 82-83.
110. B. Van Loo, De Bourgondiërs – Aartsvaders van de Lage Landen, op. cit., p. 572-575.
111. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op.cit., p. 98.
112. A. Van Geeteruyen en G. De Jong, « Bunkers te Knokke uit Wereldoorlog 1 », Cnocke is Hier, 2001-38, p. 037-048.
113. X., « Magic Baron », The Zoute Paper, April 2006, p. 12-13.
114. Bronnen: www.rtl.be/info/belgique/faits-divers/knokke-prisee-par-les-touristes-et-les-malfaiteurs-la-ville-met-en-place-un-nouveau-dispositif-1050377.aspx ; www.hln.be/knokke-heist/55-camera-s-op-42-verschillende-locaties-maar-knokke-heist-blijft-cameraschild-uitbreiden-vorig-jaar-254-incidenten-live-kunnen-volgen~a069f2c2/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F .
115. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 194. Wikipedia vernoemt slechts drie echtgenoten van Campbell; het huwelijk met Antoinette Beun, die in Knokke verbleef maar er blijkbaar niet gedomicilieerd was, werd toentertijd vermeld door A. D’hondt in het Brugs Handelsblad.
116. P. Mattelaer, « Sluis dankt Knokke en Dr. Eugène Mattelaer », Cnocke is Hier, 2016, n° 53b, p. 13-19.
117. X., « Het tragisch bloedbad van de Bevrijdingsdag 1 november 1944», Cnoc is hier, 2002, n° 40, p. 43.
118. P. De Baets, « Graaf de Fontaine, een Lotharinger krijgsheer in de Zwinstreek (1576-1643) », Rond de poldertorens, 2006-01, p. 032-039.
119. S. Hinoul, « Slag bij de Hazegrassluis – 5-7 augustus 1831 », Cnoc is hier, 2019, n° 56A, p. 1-17.
120. Gaëtan (Broeder), « Een bestek voor het aanleggen van het Izabellafort en de linie van Cantelmo», Rond de poldertorens, 1963-01, p. 011-016.
121. www.west-vlaanderen.be/artikel/provincie-plant-aankoop-ruilgrond-voor-herinrichting-cantelmolinie-knokke-heist .
122. www.knokke-heist.be/cartoonfestival-knokke-heist .
123. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – architectuur, op. cit., p. 236-237; voor foto’s van die tijd, zie Cnocke is Hier, 2006, n° 43, p. 44-48 et D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 166-170.
124. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 240-246.
125. J. Nellens, « Les débuts », in 1930-1980 – Casino Knokke, Uitgeverij Pvba Sign, Brussel, 1980.
126. The Zoute Gazette, 9 juli 1988, p. 4.
127. J. Nellens, 1930-1980 – Casino Knokke, Uitgeverij Pvba Sign, Bruxelles, 1980.
128. Bronnen: www.casinosenbelgique.be/le-casino-de-knokke en X., « Roger Nellens – Achter alles wat je hier ziet zit een verhaal », KH, 2012, n° 10, p. 46-51.
129. X., « Memories are made of this » (interview van Pierrette Thiel, gewezen secretaris van het casino), Knokkestyle, 2012, p. 77-82.
130. X., « Proeven van grandeur aan het Albertstrand », KH, 2019, n° 39, p. 38-41; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 222; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 259.
131. A. Dive en C. Mikolajack, « Aux États-Unis, Knokke-Heist aurait 7 ou 8 golfs », La Libre Belgique, 11-12 maart 2017, p. 31-33.; X., « Eerste stap gezet in de herontwikkeling van de casinosite », KH Nieuws, 2018, n° 1, p. 2-3.
132. Vanden Bremt, « Terug naar de grandeur van weleer, maar in een modern jasje », KH, 2021, n° 43, p. 48-51.
133. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 259-261.
134. C. de Seze en L. Caracalla, De la répartie à la réplique ou l’art de faire mouche, coll. Mots&Caetera, Le Figaro Littéraire, 2019, p. 106.
135. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 124.
136. Spreuken, XXX, 15, 16.
137. Citaten uit de Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 26 april 2020.
138. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 12; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 109-110.
139. S. Des Horts, Pamela, Albin Michel, 2017, 288 p.
140. C. Vanderbilt Balsan, Une duchesse américaine, 1953, Uitgeverij Taillandier, 2012, coll. Texto, p. 266-267.
141. Bron: Wikipedia.
142. D. Lannoy, « Cinema te Knokke », Cnoc is hier, 2003, n° 40, p. 15-30.
143. Zie M. Lindon, « Jean-luc Godard, portrait de l’artiste en historien », www.next.liberation.fr/cinema/1998/10/07/dans-histoire-s-du-cinema-a-la-fois-livre-et-film-le-realisateur-propose-sa-cinematheque-imaginaire-_250163 .
144. J.-L. Godard, Histoire(s) de cinéma, Gallimard-Gaumont, 1990, 972 p.
145. www.youtu.be/UM0iyGkSPNE .
146. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 74-75.
147. Source : www.compagniezoute.be/nl/geschiedenis .
148. A. D’hont, « Vijfenzeventig jaar Zoute-Compagnie », Cnocke is Hier, 1984-21, p. 015-017; A. Demey, « De Gentse beeldhouwer Geo Verbanck in Knokke», Cnocke is Hier, 2019, n° 56B, p. 1-15, sp. 6 D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 127 et s.
149. M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, Lanoo, Tielt, 1974, p. 12.
150. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., 2008, p. 144-145.
151. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, Lannoo, Tielt, 176 p.
152. H. Loevenbruck, L’apothicaire, Flammarion, 2011, Poche coll. « J’ai lu », n° 9958, p. 628.
153. H. Loevenbruck, L’apothicaire, op. cit., p. 640-641.
154. J.-C. Rufin, Le grand Cœur, op. cit., p. 451.
155. De tekening wordt steeds te koop aangeboden op het web aan de prijs van 12 euro: www.benl.ebay.be/itm/MAGNIFIQUE-MARQUE-PAGES-SURREALISTE-PAR-FELIX-LABISSE-POUR-LA-LIBRAIRIE-CORMAN-/111266369052 .
156. Verteld in het Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 2 november 2020.
157. J. Binder, Félix Labisse, Felix sub veneficae labis, ALC éditions, 2019, p. 791-792.
158. Zie ook m.b.t. Alain Corman : « Le cri du Corman au-dessus du Zoute », The Zoute Gazette, 30 juli 1988, p. 5.
159. A. Cloot, « Marc Coucke, le milliardaire aux deux visages », Le Soir (online), 8 februari 2018.
160. www.rtbf.be/info/economie/detail_l-homme-d-affaires-marc-coucke-investit-pres-de-50-millions-dans-greenyard?id=10724735 .
161. J. Larbouillat, « De verdwenen Sint-Antoniuskerk van Heist», Rond de poldertorens, 1962-2, p. 050-060, 1963-03, p. 078-090 et 1964-03, p. 072-079; X., « Nieuwe straatbenamingen in Heist -Hof van Koudekerke», Heyst Leeft, 1986-01, p. 016-017.
162. M. Coornaert, « De drie dorpen van Heist-aan-zee », Rond de poldertorens, 1962-01, p. 001-014.
163. Bron: Wikipedia.
164. Bronnen: Wikipedia: D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knocke & Heist (1870-1914), op. cit.,, p. 64-67; D. Lannoy, F.Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, Stichting Kunstboek, Oostkamp, 2012, p. 30 et p. 56-59.
165. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit.,, p. 67.
166. E. Courtens, « Le parcours », in Le plein air et l’intime – Entre impressionnisme et expressionnisme – Le plainairisme de Franz Courtens, Uitgave van het Conseil des Arts et du Folklore van Moeskroen, 2017, p. 39.
167. A. Siaens, Une saga belge, Uitgeverij Avant-Propos, Waterloo, 2010, p. 109.
168. Het werk wordt nog steeds vromelijk bewaard in de familiecollecties.
169. X., « 3,5 millions en un soir », The Zoute Gazette, 30 juli 1988, p. 9.
170. K. Vanderhoeven, «Wat groeit er in m’n tuin», KH, 2016, n° 25, p. 47-51, «Land is koning », KH, 2016, n° 26, p. 55-57, «Dit is het nuttigste werk dat je kunt doen », KH 2017, n° 27, p. 55-56 et « We hebben het volste vertrouwen in Lieven », KH, 2017, n° 28, p. 47-51.
171. www.polderveld.be ; X., «Het polderveld – Van ananas tot ramenas », KH, 2018, n° 31, p. 52.
172. R. Nollet, “De billenkar”, KH, 2020, n° 41, p. 50-56; www.plus.lesoir.be/165557/article/2018-06-29/la-petite-entreprise-familiale-belge-qui-fabrique-tous-les-cuistax-du-monde .
173. T. Denis, « Cuistax : visite du dernier fabricant belge à Knokke », RTBF, 5 april 2017, www.rtbf.be/info/societe/detail_cuistax-visite-du-dernier-fabricant-belge-a-knokke?id=9572927 .
174. www.bleuhelium.be/vente/cuistax-go-kart-occasion-avendre-offre-a-saisir/ .
175. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op.cit., p. 86.
176. Bron: Wikipedia.
177. Gaëtan (Broeder), « Een plan van het Fort Sint-Donaas 1752 », Rond de poldertorens, 1966-03, p. 094-095; R. De Keyser, « De Steenbakkerijen langs de Damse Vaart te Damme », Rond de poldertorens, 1987-03, p. 254-266.
178. J. De Smet, « Brugge-Sluis in 1862», Rond de poldertorens, 1971-04, p. 136.
179. Bron: Wikipedia.
180. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op. cit., 1999, p. 176.
181. P. Mattelaer, « Dokter Reimond de Beir, arts te Knokke (1879-1845)”, Cnocke is Hier, 2003, n° 40, p. 44-68 et 2006, n° 43, p. 53-64; P. Mattelaer, “Dokter Reimond de Beir, arts te Knokke (1879-1945)”, Cnocke is Hier, 2005, n° 42, p. 33-61; D. De Beir, « Interbellumkunstenaar Reimond De Beir”, Cnocke is Hier, 2019, n° 56A, p. 23-30; P. Mattelaer, « Villa ‘‘Gudrun’’, de woning van Dr. De Beir met modernistische interieurs (1920-1926) », Cnocke is Hier, 2019, n° 56B, p 28; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 162-164.
182. P. Grosjean, « Knokke-Heist s’inscrit dans l’héritage de Léopold Lippens », L’Éventail, mei 2021, p. 126.
183. P. Weber, « Pierre Degand : ‘‘Faites-vous plaisir’’ », L’Éventail, mei 2021, p. 34-35.
184. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 99.
185. A. Wittevrongel, A., Knokke Deluxe, Uitgeverij Lido, Antwerpen, 2011, p. 36.
186. Aangehaald in het Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 13 april 2020.
187. Bron: Cnocke is Hier, 2014, n° 51a, p. 22; in het huis is thans de winkel Ralet gevestigd.
188. J. Nellens, « Les débuts », in 1930-1980 – Casino Knokke, Uitgeverij Pvba Sprl Sign, Brussel, 1980.
189. Léo Campion – Hem-Day, Autour d’un procès, Éditions Pensée et Action, Paris Bruxelles, 1968, 104 p. ; Jozef Schildermans, Het proces Hem Day – Leo Campion (1933), Anti-Militaristisch Buro, Leuven, 1983 (verslagen, pleidooien, getuigenissen, protest, brieven, artikels, preciseringen).
190. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 112.
191. A. Zenner, « Les surprises de l’avocat », Comptabilité et fiscalité : Actualités et perspectives – Liber amicorum OECCBB (Ordre des experts comptables et comptables brevetés de Belgique – Société royale) », Uitgeverij Anthemis, Limal, 2019, p. 37-45.
192. In de betrokken lemma’s wordt de bron van de informatie aangegeven als afkomstig van de Newsletter van de Vrienden van Het Zoute, met aanduiding van de datum ervan, wanneer de oorspronkelijke bron niet was aangeduid en niet kon worden achterhaald.
193. Aangehaald door M. Lambron, « Marché noir et andouillettes », Le Journal du dimanche, 12 april 2020, p. 16.
194. Coverfoto van de uitgave 2015 van de jaarlijke catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns ; A. Wittevrongel, A., Knokke Deluxe, Uitgevrij Lido, Anvers, 2011, p. 134-135.
195. A. Wittevrongel, A., Knokke Deluxe, op. cit., p. 50-51.
196. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 25; Zoute Collector, op. cit., p. 10.
197. X., « Pierre Cardin – Grand couturier » (nécrologie), Le Monde, 31 december 2020, p. 20-21.
198. J. Michelet, L’Amour, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 161.
199. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 13-15.
200. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 118.
201. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 24-25.
202. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 17-18, die de volgende aanwijzingen over de namen aangeeft : de Evendijkis de dijk van Evene, Hevene, of Hievenne, d.w.z. een ingedijkte schorre met veel moeras (Heve betekent moeras) ; de naam Kalveketebetekent arme hoeve ; De Bloedeloose is een familienaam; de naam Pasteurdijk verwijst naar een weiland (pasture, later pâture). De oude term Hievendych was generiek : zij wees elke dijk aan die bestemd was om een site in te dijken. De naam Knokkedijk betekent niet « dijk van Knokke » maar « dijk van het Knok » : het is de dijk die het Knok (Cnoc) met de Kalveketedijk verbindt via de Kragendijk.
203. M. Coornaert, « Het land achter de Evendijk », Rond de poldertorens, 1963-04, p. 120-180.
204. J.E. De Langhe, « Wat betekent de naam ‘‘Kalvekete’’? », Rond de poldertorens, 1988-01, p. 015-017.
205. Een andere Oostdijk bestond aan de kant van Damme: zie D. Weyts, « De Oostdijk en de Cortendijk in het noordoosten van Sint-Kruis », Rond de poldertorens, 2002-03, p. 098-104.
206. W. Wintein, « Venster op de Krinkeldijk te Oostkerke», Rond de poldertorens, 2001-04, p. 152-160.
207. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 17-18 et 38
208. A. Janssens, «Enkele bedenkingen in verband met het Tijdstip van het Ontstaan van de Graaf Jansdijk vóór de Watering van Eiensluis », Rond de poldertorens, 1968-4, p. 156-158.
209. Bronnen : www.inventaris.onroerenderfgoed.be/themas/9245 en La Libre Belgique (online), 24 april 2003, www.lalibre.be/belgique/mille-ans-d-histoire-au-zwin-51b87dcee4b0de6db9a895ad .
210. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 176-177; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 210-211.
211. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 153.
212. Gaëtan (Broeder), « Militaire maatregelen tussen Brugge en Het Zwin, van 1831 tot 1839 », Rond de poldertorens, 1959-02, p. 013-018.
213. Zie voor een paar souvenirs van een ontvanger die op 1 juni 1961 aantrad: www.daschakel.be/3.%20De%20ontvanger%20van%20Schapenburg.pdf .
214. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 8 mei 2020.
215. « Jort Kelder in Knokke 2014 met tv programma ‘‘Hoe geurt het ?’’, www.youtube.com/watch?v=xa7Q6wWAh8Q .
216. X., « Roger Nellens, – Achter alles wat je hier ziet zit een verhaal », KH, 2012, n° 10, p. 46-51.
217. F. Claeys, L’art de vivre à Knokke-Le Zoute, Uitgeverij VdH, 2010 ; L’Évènement, maart-april 2012, p. 38.
218. A.-P., Dûchateau, La Ville aux deux démons, Les Éditions du Rocher, Monaco, 1984, 177 p.
219. A.-P., Dûchateau, Knokke-sur-mort, Uitgeverij Quorum, Gerpinnes, 1999, 211 p.
220. M. Coornaert, Heist en de Eiesluis – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Heist, met een studie over de Eiesluis, Drukkerij-Uitgerij Lannoo, Tielt, 1976, p. 293.
221. Dhr. en Mw. Serweytens hadden acht kinderen. In 1893 overleefden Mw. Dumont-Serweytens, Mw. Phillipart-Serweytens, Dhr. Carlos Serweytens, Mw. van Caillie-Serweytens, Mw. weduwe Dautricourt-Serweytens en Mw Schellekens-Serweytens. (bron: C. Serweytens de Mercx, « Contribution à l’Histoire de Heyst, Knokke, Duinbergen et Albert-Plage », Bulletin du Crédit Communal de Belgique, 1963, p. 1).
222. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 266 en vlg.
223. S. Verhamme, « Wandelen door 114 jaar duin en bergen », KH, 2015, n° 19, p. 50-53.
224. Bron: www.sincfala.be/activiteiten/activiteiten-2007/140-2007-open-monumentendag-duinbergen- .
225. A. Baert en A. Marchal, « Gebouw als geschiedenis van een badplaats », Knokkestyle, 2017, p. 38-39.
226. Advies van Procureur-generaal Mesdach de ter Kiele bij Cass., 9 januari 1891, Pas., 1891, I, p. 43-44.
227. D. Lannoy, « De stenen zeedijk », Cnocke is Hier, 1986-23, p. 050-069.
228. Cass., 9 januari 1891, Pas., 1891, I, p. 46-47 met het advies van Procureur generaal Mesdach de ter Kiele, p. 39-46, sp. p. 43.
229. C. Denys, « La mort accidentelle à Lille et Douai au XVIIIe siècle : mesure du risque et apparition d’une politique de prévention », Histoire urbaine, 2000/2 (n° 2), p. 95-112 (toegankelijk op www.cairn.info/revue-histoire-urbaine-2000-2-page-95.htm).
230. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 152.
231. Zie. P.-J. Defoort, « Het duinendecreet: een duidelijke beleidskeuze », Rechtskundig Weekblad, 1994-1995, n° 38, p. 1281-1292, www.rw.be/archief/5838/pdf ; P. Van Bogaert, “Het Duinendecreet: Een historische wandeling doorheen de grote polemiek over het Vlaamse klein duintje”, proefschrift, Faculteit der letteren en wijsbegeerte van de R.U.G. acad. jaar 2013-2014; www.scriptiebank.be/sites/default/files/Masterscriptie%20Duinendecreet%20Pauline%20Van%20Bogaert.pdf .
232. Zie de foto’s van de evolutie van de bouw in Knokkestyle, 2018, p. 100-104.
233. Bron: A. Noviello, www.warmup-f1.fr/grand-prix/christian-dumolin-plus-belle-f1-soit .
234. L. van België, Workshopportretten, Uitgeverij L‘Éventail, Brussel, 2019, p. 10-29.
235. X. « Duinen van hout », KH, 2013, n° 13, p. 18-19.
236. X., « Handelszaken meer dan 50 jaar actief », Cnocke is Hier, 2013, n° 50a, p. 41-49 et Cnocke is Hier, 2013, n° 50b, p. 25-26.
237. F. Devinck, « 100 jaar Vervarcke Interieur in Knokke », Cnocke is Hier, 2012, n° 49b, p. 37-43.
238. Wetsontwerp n° 26 houdende de overdracht van duinen onnodig ter bescherming van de kust tegen de actie van de zee, zitting van 29 november 1870.
239. Besluiten van Procureur generaal Mesdach de ter Kiele bij Cass., 9 januari 1891, Pasicrisie., 1891, I, p. 43-46, sp. p. 43.
240. P. Beyne en A. Lippens, Mémoire en cause du Polder de Hazegras contre l’État belge, Gent, 1876, 75 p. Zie M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponymie van Knokke, met een studie over de Zwindelta, p. 140-141; D. Lannoy, « De betwisting over de eigendommen van de NV Knocke-Duinbergen: Nieuw Hazegraspolder », Cnocke is Hier, 1998-35, p. 048-062; C. Serweytens de Mercx, «Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-Plage», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 020-032.
241. Rb. Brugge, 31 januari 1876, La Belgique Judiciaire, 1876, p. 286-303, met het advies van substituut Würth; D. Lannoy, « De betwisting over de eigendommen van de NV Knocke-Duinbergen: Nieuw Hazegraspolder », Cnocke is Hier, 1998-35, p. 048-062; C. Serweytens de Mercx, «Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-Plage», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 020-032 (in deze bijdrage vermeldt Charles Serweytens ten onrechte de datum van 3 januari, eerder dan die van 31 januari).
242. Gent, 21 augustus 1883, La Belgique Judiciaire, 1983, p. 1132.
243. De Zoutepolder kwam vrijwillig tussen in de zaak omdat een deel van de gevorderde eigendom in het bezit was van zijn ingelanden; die tussenkomst werd ontvangen en de vordering van de Staat tegen de Hazegraspolder voor de percelen in het bezit van de Zoutepolder werd niet-ontvankelijk verklaard.
244. Over dit geschil, zie M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, Lanoo, Tielt, 1974, p. 140-141.
245. Rb. Brugge, 6 juni 1905, La Belgique judiciaire, 1905, p. 989-1005.
246. Gent, 13 oktober 1908, La Belgique judiciaire, 1908, p. 1383-1401, Pasicrisie, 1909, II, p. 273.
247. Cassatie, 2 juni 1910, Pasicrisie, 110, I, p. 314-317.
248. Verslag van Dhr. Van Iseghem namens de centrale sectie van de Kamer, Zitting van 2 juni 1871.
249. Rb. Brugge, 9 december 1878, La Belgique judiciaire, 1879, p. 290-300, met het requisitoir van de procureur des Konings De Pauw.
250. Gent, 9 augustus 1882, Pasicrisie, 1882, II, p. 405-409.
251. Cass., 29 mei 1885, Pasicrisie, 1885, I, p. 176-177 (de datum van 20 mei 1885 aangegeven in de voormelde bijdrage van Charles Serweytens is verkeerd).
252. Datum aangegeven door Dhr. Benoît Van Caillie.
253. Rb. Brugge, 4 april 1887, Pasicrisie, 1987, III, p. 145-151.
254. Gent, 20 juli 1889, Pasicrisie, 1890, I, p. 67-71 (de datum van 28 juli 1989 aangegeven in de voormelde bijdrage van Charles Serweytens is verkeerd).
255. Cass., 9 januari 1891, Pas., 1891, I, p. 39-47 met de besluiten van Procureur generaal Mesdach de ter Kiele, p. 43-46 (in de voormelde bijdrage van Charles Serweytens wordt ten onrechte de datum van 10 januari 1891 vermeld).
256. De in dit lemma vermelde gegevens zijn hoofzakelijk gesteund op een bijdrage van B. Van Caillie, « Het ontstaan van de badplaats Duinbergen », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 1-20 et op de preciseringen die hij ons hoffelijk heeft bijgebracht.
257. C. Serweytens de Merx, «Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-Plage», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 020-032.
258. Bron: nota van Dhr. Benoît Van Caillie aan de auteur.
259. In Les lys de Flandre vertelt Luc Beyer de Ryke de porgingen van Robert Lannoye, stichter van het Courrier du Littoral, om Einstein in Den Haan te interviewen (Les lys de Flandre – Vie et mort des francophones de Flandre (1302-2002), Uitgeverij Office d’Édition Impression Librairie (O.E.I.L. – F.-X. de Guibert), Parijs, 2002, p. 111-112.
260. Bronnen: E. van België en C. Vachaudez, Albert et Elisabeth, Uitgevrij Racine, 2014, Brussel, 192 p.; blog http://familleroyalebelge.blogspot.com/2015/05/les-annees-britanniques-du-prince.html ; Wikipedia.
261. Consuelo Vanderbilt Balsan, Une duchesse américaine, 1953, Uitgeverij Ed. Taillandier, 2012, coll. Texto, p. 264.
262. Bron: Wikipedia (www.vnsc.eu/themas/natuur/slikken-en-schorren).
263. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 127.
264. J.J. D., « Le Manège de l’Étrier », The Zoute Gazette, 23 juli 1988, p. 8.
265. J.M. Damry, « La compagnie du Zoute », Trends-Tendances, 20 april 2000, p. 23.
266. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 157 en door P. Wouters, op. cit, p. 39.
267. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 53.
268. E.-E. Schmitt, Les perroquets de la place d’Arezzo, Albin Michel, 2013, p. 537.
269. K. Follett, Un monde sans fin, Robert Laffont, 2007, p. 1099.
270. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 191.
271. T. Austin, « Lessons of a lounge lizard », Miami New Times (en ligne), 10 mars 1993, www.miaminewtimes.com/news/lessons-of-a-lounge-lizard-6364442 . Adde Newsletter van de Vrienden van Het Zoute, 15 en 17 april 2020 waar worden genoemd onder de «trendy Belgen» die men in de Scotch Club kruiste, « Vastapane, Blaton, Busschots, van Bierbeek, Salik, Seynave, Bouckaert en voornamelijk Lippens, Nellens, Declercq, De Paux, Plouvier, etc… Een buitengewone sfeer! ».
272. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op.cit., p. 136.
273. Provinciale Zeeuwse Courant, 21 augustus 1967, p. 2 – www.krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/1967-08-21/edition/0/page/2 ; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 194.
274. R. Buyle, « Aldo Vastapane : Qu’avez-vous fait de vos 20 ans », La Libre Essentielle focus, 30-31 mei 2015, n° 182, p. 15-16 (interview in The Zoute Paper).
275. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 17 april 2020.
276. X., « Feffo fait fort ! S’il ne devait en rester qu’un, ce serait lui », The Zoute Gazette, 15 augustus 1994, p. 4.
277. T. Austin, « Lessons of a lounge lizard », Miami New Times (online), 10 maaart 1993, www.miaminewtimes.com/news/lessons-of-a-lounge-lizard-6364442 .
278. www.instantcheckmate.com/people/giuseppe-capponi/florida/ .
279. M. Hinoul, « Historische fietsroute doorheen het grensgebied van het Zwin », Cnocke is Hier, 2021, 58A, p. 12-20.
280. P. Luysterman en I. Dykmans, « Les quartiers à un million d’euros », L’Écho (online), 29 september 2018 www.lecho.be/mon-argent/dossiers/immobilier-de-luxe/les-quartiers-a-un-million-d-euros/10053613.html .
281. P.-P. Dirickx, Het Finis Terrae-Schandaal, Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam, 2011, 203 p.
282. Bron: Wikipédia, waar het gedicht aangeven wordt.
283. C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Parijs, 2020, p. 128-130.
284. X., “Kunst in KH – Hier is het te doen”, KH, 2019, n° 36, p. 57.
285. The Zoute Paper, april 2018, p. 20.
286. « Knokke voor altijd », in T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op.cit., p. 4.
287. R. Gils, « Enkele notities over vestingbouw en vestingoorlog in de 16de en 17de eeuw», Rond de poldertorens, 1996-01, p. 009-036.
288. Het Barrieretraktaat van 1715 verschoof de grens tussen de Staten-Generaal van de Nederlanden en het Oostenrijkse keizerrijk naar het oosten toe tot het fort Saint-Paul; het is slechts in 1875 dat de grens van 1648, onder het Spaans bewind, werd hersteld: P.W. Stuij, « Botsing met Oostenrijk in Staats-Vlaanderen », Cnoc is hier, 2010, n°47b, p. 40-47; Gaëtan (Broeder), «De grens van het Barrieretraktaat 1715-1718 », Rond de poldertorens, 1966-03, p. 102-105.
289. Gaëtan (Broeder), « Een plan van het Fort Sint-Donaas 1752 », Rond de poldertorens, 1966-03, p. 094-095; J. De Smet, « Het internationaal plankier bij het fort St.-Donaas in de XVIIe eeuw », Rond de poldertorens, 1966-03, p. 096-100.
290. Gaëtan (Broeder), « Het roemloze einde van het Fort Sint-Pol te Knokke in november 1783 », Rond de poldertorens, 1961-03, p. 089-101.
291. W. Gaspar, « Het Leopold Fort», Cnocke is Hier, 1984-21, p. 081-083.
292. Gaëtan (Broeder), « De juiste ligging van het eerste Hazegrasfort», Rond de poldertorens, 1961-01, p. 033-034.
293. A. Van Geeteruyen en G. De Jongh, « Bunkers te Knokke uit Wereldoorlog I », Cnoc is hier, 2001, n° 38, p. 37-48; D. Lannoy, « Forten bij het Hazegras », Cnocke is Hier, 2013, n° 50a, p. 1-7; S. Hinoul, « Slag bij de Hazegrassluis – 5-7 augustus 1831 », Cnoc is hier, 2019, n° 56A, p. 1-17.
294. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 102-103.
295. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 37.
296. Bron: www.casinosenbelgique.be/le-casino-de-knokke/ et X., « Roger Nellens, – Achter alles wat je hier ziet zit een verhaal », KH, 2012, n° 10, p. 46-51.
297. www.derijkstebelgen.be/nieuws/exclusief-bart-versluys-koopt-iconisch-kunsthart-van-knokke-en-gaat-er-zijn-kunstcollectie-exposeren .
298. www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20181120_03967865 .
299. A. de Rivarol, Maximes, pensées et paradoxes, www.evene.lefigaro.fr .
300. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 35.
301. Aangehaald door Christophe Ono-dit-Biot, Plonger, op. cit., p. 300.
302. Aangehaald door J.-P. Barras, Dictionnaire des impertinents, Genèse Édition, Brussel 2015, p. 39.
303. T. Cremisi, « Un vertige photographique », Le Journal du Dimanche, 19 juli 2020, p. 19.
304. G. Musso, La fille de Brooklyn, Uitgeverij XO Editions, 2016, p. 343-344
305. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 83-84.
306. R. Buyle, « Zoute Cult – Jacques Nellens », The Zoute Paper, juli 2003, p. 18.
307. Men ziet hem met Brel op een foto gereproduceerd door S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 40-41.
308. J. Mercier, Mes drôles de vies, Racine, Bruxelles, 2020, p. 141.
309. H. Lemaire, « Toute sa vie, l’homme rêve de foutre le camp », Le Soir (online), 9 oktober 1998.
310. T. Coljon, « Jacques Nellens, l’organisateur », Le Soir (online), 19 maart 2003.
311. Adde X., « Een nieuw museum in Ramskapelle: For Freedom », Heyst Leeft, 2008-04, p. 005-008.
312. E. Lambrechts, « Duitse strandversperringen te Knokke tijdens WO II », Cnocke is Hier, 2011, n° 48b, p. 25-31; foto’s van Friese ruiters op andere stranden zijn te zien op Wikipedia.
313. Rhadamanthe, Coups de règle (2012-2019), op. cit., p. 373-374.
314. X., « Une nouvelle question royale ? », The Zoute Gazette, 21 juli 1990, p. 3.
315. F. Masquelier, « Mon projet à 1 milliard d’euros pour Knokke », Trends-Tendances, 2016, n° 37, p. 32-38.
316. E. Zola, Le Ventre de Paris, 1873, p. 698, aangehaald in het numerieke woordenboek Lexilogos.
317. Over veldsla, zie J.-B. Baronian, Dictionnaire de la gastronomie et de la cuisine belges, Uitgeverij du Rouergue, 2019, p. 251.
318. X., Trucs & Astuces de nos grands-mères – Calendrier 2011, Terres éditions, 2010 (op datum van 28 februari, 9 en 31 mei, 2 juni, 20 oktober et 1 december).
319. S. Guitry, Toutes réflexions faites, op. cit., p. 37.
320. www.alamyimages.fr .
321. Bronnen: www.nord-découverte.fr. en www.neff-home.com .
322. www.evene.lefigaro.fr .
323. www.evene.lefigaro.fr .
324. www.dicocitations.com .
325. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 145, en door P. Wouters, op. cit, p. 18.
326. In Pensées diverses, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 144.
327. Pierre Daru, La Célopide, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 145.
328. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, éd. Pimiento, Brussel, 1999, p. 7 et 12. Het boek kan nog steeds worden gekocht op www.amazon.fr .
329. Bron: P. Mattelaer, « Burgemeester Dokter Eugène Mattelaer, een biografie », Cnocke is Hier, 2014, n° 51a, p. 37-46.
330. Het werd geplaatst op 18 november 1973: X., « Het Jaar van het Kalf, Cnocke is Hier, 1974-03, p. 001-004.
331. D. Lannoy, « Hôtel communal », Cnocke is Hier, 2018, n° 55B, p. 24-27.
332. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 64; D. Lannoy, « De ontwikkeling van Knokke et haar 100-jaris Stadhuis », Cnocke is Hier, 2013, n° 50b, p. 1-13.
333. J. Tonnerre, « À Knokke-le-Zoute – À Knokke-le-Zoute, cet ailleurs septentrional, on atteint le bout du bout, c’est la dernière station balnéaire de la côte avant la frontière hollandaise », Senso, maart-april 2005, p. 14-17.
334. D. Pruuost (dir.), Knokke-Heist – Aspects d’hier et d’aujourd’hui, Verdographics, Knokke-Heist, 2002, p. 31.
335. Dit verdrag is het gevolg van de toepassing van de Frankische gebruiken die gebaseerd is op het delen van erfenis onder alle zonen in plaats van de toekenning ervan aan de enige oudste zoon volgens de regel van het mannelijke (agnatische) eerstgeboorterecht toegepast bij de Romeinen.
336. Bronnen: www.sciencesetavenir.fr/nature-environnement/mers-et-oceans/Question-de-la-semaine-quel-role-reel-a-la-lune-sur-les-marees_137713 ; www.calendrier-lunaire.fr/lune/marees/ .
337. F. et V. Morel, Dictionnaire amoureux de l’inutile, Plon, 2020, p. 443.
338. Zie het gekleurd ontwerp van architect Verenghen in D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 126, en de foto’s p. 136.
339. X. « Vergeten figuren – Charles Warren», Cnocke is Hier 2020, n° 57A, p. 1-6; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 186-187.
340. X., « Vagabondages en pays Knokkois », L’Éventail, 2014, juin 2014, p. 112-122.
341. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 193; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 220.
342. Bron : www.rzgc.be/club/history-of-the-club ; www.golfinflanders.com/fr/club/royal-zoute-golf-club .
343. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 112-113.
344. Zoute Gazette, 20 augustus 1988, p. 3.
345. X., “Milieueffectenrapport 2e golf wordt afgerond”, KH Nieuws, 2014, n° 6, p. 4.
346. KH Nieuws, 2015, n° 3, p. 4.
347. K. Vanderhoeven, “Schoonheid creëren, daar draait het om”, KH, 2017, n° 28, p. 53-56.
348. A. Dive en C. Mikolajack, « Aux États-Unis, Knokke-Heist aurait 7 ou 8 golfs », La Libre Belgique, 11-12 maart 2017, p. 31-33.
349. The Zoute Gazette, 22 juli 1989, p. 3.
350. Bericht van de voorzitter van de R.Z.G.C. aan de leden van 22 december 2020.
351. T. Demeulemeester, « Jean Hannon – Derde generatie », KH, 2012, n° 10, p. 28-29.
352. Bron: Wikipedia.
353. D. Lannoy, « Het beleg van Sluis in 1604”, Cnocke is Hier, 2009, n° 46b, p. 21-26.
354. F. Theerens, « De Calvinistische période », in Geschiedenis van Knokke-Heist, 1991, www.zwinstreek.eu/geschiedenis?id=125.
355. Bron: Wikipedia.
356. H. Van Eeckhoutte, « Ridder Marcq Albert Arazola D’Ognatie – Luitenant-generaal van de Valconerie, heroprichter in 1648 van de Knokse Gilde van Sint-Sebastiaan», Cnocke is Hier, 1981-17, p. 019-020; D. LANNOY, « Paul Parmentier en de Sint Sebastiaansgilde van Knokke», Cnocke is Hier, 2002-39, p. 053-066.
357. F. Devinck, « Ridder Marc Albert Arrazola de Oñate », Cnocke is Hier, 2018, n° 55B, p. 13-19, bijz. p. 15.
358. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave., 1968, op. cit., p. 135-147; D. Lannoy, « Paul Parmentier et la Guilde Saint Sébastien de Knokke », Cnocke is Hier, 2002-39, p. 053-066.
359. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave., 1968, op. cit., p. 43-44; De priester dateert het bezoek van Leopold I van 2 augustus 1834, in plaats van eind augustus-begin september (p. 141).
360. X. « Wist je dat… de schuttersgilden dateren uit de 15de et 16de eeuw? », KH Nieuws, 2018, n° 2, p. 8.
361. Bronnen: Wikipedia; www.vrt.be/vrtnws/fr/2018/04/25/les_brises_lamesdoivent-ilsdisparaitredenotrelittoral-1-3186310/ .
362. A. Zenner, La saga de Clabecq – Du naufrage au sauvetage, Uitgeverij Tournesol Conseils SPRL – Éditions Luc Pire, 1998, 158 p. (thans Renaissance SA, Waterloo).
363. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 146-148.
364. R. Crois, « Een douanelinie onder het Hollands Bestuur», Rond de poldertorens, 1971-03 p. 079-085.
365. D. Lannoy, « Grenspalen », Cnocke is Hier, 1987-24, p. 090-099; S. Hinoul, « Historiek: Grenspalen in de Zwinstreek », Cnocke is Hier, 2020, n° 57A, p. 10-23; over de oorsprong van de grens, zie J. De Smet, « Over het ontstaan van de huidige rijksgrens tussen de zee en Middelburg », Rond de poldertorens, 1960-4, p. 010-016.
366. Gaëtan (Broeder), « Nederlands-Oostenrijkse grenspalen uit de XVIIIe eeuw », Rond de poldertorens, 1966-04, p. 130-137; G. Adriaenssens, « De grens onder het Oostenrijks bewind », Cnocke is Hier, 1973-01, p. 014-016.
367. C. Denys, « Les relations entre Pays-Bas du Nord et Pays-Bas du Sud autour du problème de la Barrière au XVIIIe siècle, une proposition de révision historiographique », Revue du Nord, 2005/1 (n° 359), p. 115-137 (toegankelijk op www.cairn.info ).
368. J. Van den Heuvel, « « Alles wat men weten moet voor de wandeling Knokke-Zoute-Albertstrand», Cnocke is Hier, 1979-13, p. 021-032.
369. P. Wouters, op. cit., p. 10.
370. E. Przybylski, « Johnny Hallyday, d’abord chez les Flamands », La Dernière Heure (online), 29 september 2009.
371. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 102-103; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit. p. 163.
372. K. Haring, Journal, Flammarion, 2012.
373. T. Demeulemeester, « L’été de Keith Haring à Knokke », L’Écho (online), 24 juni 2017.
374. Op de cover van de editie 2018-2019 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns staat een foto waarop Keith Haring voor de surfplank te zien is.
375. X., « 3 millions sur le sable », The Zoute Gazette, 6 augustus 1988, p. 1.
376. E. Surmont, « Un million et demi pour le container au graffiti de Keith Haring au Zoute », Le Soir (online), 5 maart 1990. Volgens dit dagblad bleef de koper anoniem; The Zoute Gazette gaf in zijn nummer van 21 juli 1990 aan dat het een industrieel uit Turnhout was, de heer Karlof Smet.
377. C J., « Keith Haring – Bye bye Keith, on t’aimait tant », The Zoute Gazette, 21 juli 1990, p. 4-5.
378. [1] www.rtbf.be/culture/arts/detail_le-conteneur-de-keith-haring-de-retour-sur-la-plage-de-knokke-heist?id=7762774; www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20100709_106?fbclid=IwAR1cs7jVA5CcY5eV7e9vsv0K2mnxfCFw_uQi5lywfjvxpV5yopMKP4trWn0 ; www.focus-wtv.be/nieuws/knokse-container-van-keith-haring-verkocht?fbclid=IwAR1rjs1yD5TUJzzYUqEwci6-iDHEHsCXkRTyF3lpIIp-4NXyzsIktvUpt2Q .
379. Over de geschiedenis van de Oude Hazegraspolder in het algemeen, zie M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, Lanoo, Tielt, 1974, 46-48 et 104-109; P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, Lanno, Tielt, 2008, p. 13-21; W. Wintein, « Venster op de Hazegraspolder», Rond de poldertorens, 2001-02, p. 052-053; D. Lannoy, « De Hazegrasschorre en zijn eigenaars », Cnocke is Hier, 2009-46a, p. 019-025; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 40-43.
380. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 14.
381. Het archief van de Nieuwe Hazegraspolder vermeldt de naam Roets, maar een document van 1716 in handen van Danny Lannoy, voorzitter van de heemkundige kring Cnocke is hier, vermeldt de naam Joets.
382. De door Pastoor Opdedrinck in zijn Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, p. 165-166, voorgestelde versie verschilt lichtjes.
383. Advies van ridder van Elewyck, substituut-procureur des Konings, bij Rb. Brugge, 6 juni 1905, La Belgiquejudiciaire, 1905, p. 989-1005.Over de geschiedenis van de Nieuwe Hazegraspolder in het algemeen, zie M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, Lanoo, Tielt, 1974, 46-48 et 104-109; W. Wintein, « Venster op de Hazegraspolder», Rond de poldertorens, 2001-02, p. 052-053; D. Lannoy, « De Hazegrasschorre en zijn eigenaars », Cnocke is Hier, 2009-46a, p. 019-025; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 40-43; P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens,Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., 2008, p. 14.
384. C. Denys, « Les relations entre Pays-Bas du Nord et Pays-Bas du Sud autour du problème de la Barrière au XVIIIe siècle, une proposition de révision historiographique », Revue du Nord, 2005/1 (n° 359), p. 115-137 (toegankelijk op www.cairn.info).
385. P. – F. Lippens, « 1784 in Haesegras », Cnocke is Hier, 1981-18, p. 020-024.
386. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 162-167; J. De Smet, « Philippe-Francois Lippens te Knokke en elders – van 1784 tot 1790 », Rond de poldertorens, 1968-03, p. 085-104; G. Adriaenssens, « 200 jaar Nieuw Hazegraspolder, Cnocke is Hier, 1984-21, p. 096-102; D. Lannoy, « De Hazegrasschorre en zijn eigenaars », Cnocke is Hier, 2009, n° 46a, p. 19-27; D. Lannoy, « Het indijken van de Hazegrasschorre in Knokke 1784 », Cnocke is Hier, 2012, n° 49b, p. 20-25.
387. X. « Hazegraspolder officieel geklasseerd», Cnocke is Hier, 1979-13, p. 004-005.
388. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 158-159.
389. Rhadamanthe, Coups de règle (2012-2019), op. cit., 2020, p. 168-169.
390. A. Wittevrongel, A., Knokke Deluxe, Uitgeverij Lido, Antwerpen, 2011, p. 26.
391. www.madame.lefigaro.fr/bien-etre/decryptage-ce-que-l-oreille-dit-de-nous-230516-114381 .
392. J. Ballegeer, Archiefbeelden Knokke-Heist, Tempus Publishing Group Ltd, Stroud (G-B.), 2003, p. 88.
393. Bronnen: D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 27 et s.; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 228 et s.; Wikipedia.
394. X. « Nieuw project Eliszabetlaan / Heldenplein geeft deelgemeente Heist een nieuwe dynamiek en eigen identiteit », KH Nieuws, 2014, n° 6, p. 3; X., « Deze projecten moeten nog rijpen », KH, 2019, n° 35, p. 50; G. Van Kampen, « Klaar voor Heist 2.0 ? », KH, 2020, n° 41, p. 60-63.
395. Bronnen: Wikipedia en numeriek woordenboek Lexilogos.
396. K. Vanderhoeven, “De perfectie heb ik nog nooit bereikt”, KH, 2017, n° 27, p. 27-31.
397. R. Vandewalle et A. Desmidt, « Heulebrugghe…», Heyst Leeft, 2002-02, p. 004-013; X., « En de winnaar is… », KH, 2013, n° 12, p. 12-13.
398. K. Serneels, “Tussen zee en zadel”, KH, 2018, n° 34, p. 58-61; J. Van Cauwenbergh, “Knokke hippique – 5 jaar, 5 sterren”, KH, 2019, n° 37, p. 16-19.
399. The Zoute Paper, Spring 2020, p. 11.
400. De uitgave 2019-2020 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns biedt foto’s van 1934 aan, p. 96-99.
401. M. Coornaert, « De Stelle op de Paulusdijk te Knokke », Rond de poldertorens, 1981-03, p. 123-126; M. Coornaert, « Een Stelleput te Knokke», Rond de poldertorens, 1969-01, p. 035.
402. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 96-101.
403. J. Vanhoof, « Hoeve Hazegras – Geen bolletje ijs is hetzelfde », KH, 2014, n ° 18, p. 25.
404. A. D’hont, « Alles wat men weten moet voor de wandeling Knokke-Zoute-Albertstrand», Cnocke is Hier, 1975-06, p. 008-023.
405. M. Damry, « La compagnie du Zoute », Trends-tendances, 20 april 2000, p. 27.
406. B. Delvaux, « Maurice Lippens en tête du Zoute 50 », The Zoute, Gazette, 30 juili 1988, p. 5.
407. S. Zweig, Était-ce lui ? Folio 2€, n° 6184, p. 68.
408. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 13 maart 2021.
409. C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Parijs, 2020, p. 193-194.
410. P. Vantorre, « Het stadhuis van Heist – Een halve eeuw oud », Heist leeft, 1982-03, p. 003-012; www.hoostknokkeheist.be .
411. X. « Nieuwe plannen voor community house in Heist », KH Nieuws, 2014, n° 2, p. 1.
412. G. Van Kampen, « Klaar voor Heist 2.0? », KH, 2020, n° 41, p. 60-63.
413. Cnocke is Hier, 2016, n° 53b, p. 20
414. Lannoy, D. (dir.), Historie Hotels – Knokke aan Zee, Uitgave van Cnoc is Ier, Knokke-Heist, 2003.
415. Volgens D. Kennedy, 5 jours, Belfond, p. 281.
416. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 63.
417. In Vie et opinions de Th. Graindorge, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 410.
418. Toegekend aan Woman’s Home Companion door. Petit, op. cit., p. 46.
419. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 70.
420. « Les 578 plus belles citations de Sacha Guitry », www.dicocitations.lemonde.fr.
421. In Notes et Pensées, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 256.
422. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 255.
423. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 254.
424. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 255.
425. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 78-79.
426. J. P., « Georges Mundeleer – Une tripartite est toujours possible ici », The Zoute Gazette, 23 juli 1988, p. 5.
427. Er is hier sprake van een overdrijving: Jacky Ickx was in 1898 nog niet geboren, maar misschien zal hij hebben bijdragen tot de herlancering van de competitie door het bedrijf Donaldson in 1982.
428. V. Eeman, « Regards croisés – Larissa Ickx», L’Éventail, juni 2014, p. 124-126. Adde : www.lacaveduzoute.be/collections/larissa-ickx .
429. T. Demeulemeester, « Thuis bij Joris Ide – ‘Wie niet zotter is dan de reste, geraakt nergens’’ », KH, 2014, n° 18, p. 34-40.
430. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 46.
431. A. Mars, « Esther Duflot, Nobel d’économie : ‘‘Il est essentiel de soutenir les revenus de la population’’ », Le Soir (cohier Lena), 6-7 juni 2020, p. 2.
432. T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op.cit., p. 78 en (voor de laatste zin) 77 en 80.
433. T. Demeulemeester, “Revival van vergeten vissen”, KH, 2015, n° 20, p. 34-39.
434. Bron : Wikipedia.
435. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op. cit., 1999, p. 117.
436. P. Bouvard, Des grumeaux dans la passoire (Souvenirs d’un amnésique), Plon, 2020, p. 246.
437. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 67-68
438. [1] Bron: Wikipedia.
439. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op.cit., p. 94.
440. R.en M. De Keyser, « De Herbergen in vroegere tijden», Rond de poldertorens, 2002-02, p. 054-060.
441. F. Devinck, « Het beste van het Kalf», Knokkestyle, 2012, p. 103-108 ; D. Lannoy, « De Kalfduinen… De bewoners van toen », Cnocke is Hier, 2018, n° 55A, p. 26-37 et n° 55B, p. 21-23; zie ook D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 70-80.
442. J. De Smet, « Het graven van de Leopoldvaart en van de Schipdonkvaart (1847 en 1855) », Rond de poldertorens, 1972-02, p. 056-061.
443. www.routeyou.com/nl-be/location/view/51125815/stinker-en-blinker .
444. R. Peckelbeen, « Een bedevaart als nalatenschap van pastoor Ronse », Cnocke is Hier, 2021, n° 58A, p. 38-45; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 78-79; J. Van den Heuvel, « De kapel van Pieter Bonte of O.L.Vrouw Gravejansdijk», Cnocke is Hier, 1983-20, p. 083-087.
445. Newsletter van de Vrienden van het Zoute van 24 april 2020.
446. J. Ballegeer, « Kapellen in onze Zwinstreek», Rond de poldertorens, 2004-02, p. 035
447. The Zoute Gazette, 22 juli 1989, p. 12.
448. The Zoute Gazette, 20 augustus 1988, p. 6.
449. Volgens Ernest Renan, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 77.
450. www.dicocitations.lemonde.fr .
451. www.journals.openedition.org/assr/21870 .
452. www.andrechabot.com/erotique-cimetiere-2 .
453. www.artcurial.com/fr/lot-vase-funeraire-representant-une-scene-erotique-culture-mochica-nord-du-perou-intermediaire.
454. X., « L’érotisme a toujours eu une place dans l’art funéraire », L’art éternel, p. 14-15, supplement bij het dagblad Le Soir van 23 april 2021, met verwijzing naar A. Chabot, L’érotique du cimetière, La Musardine, 2012, p. 14-15.
455. A. Jardin, Ma Mère avait raison, op. cit., p. 150.
456. Deze zin is overgenomen uit Thierry Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op. cit., 1999, p. 150.
457. S. Guitry, Toutes réflexions faites, L’élan, 1947, p. 127.
458. www.dicocitations.lemonde.fr .
459. Michael Levine, aangehaald in www.evene.lefigaro.fr/citation.
460. F. Dolto et G. Severin, Les évangiles et la foi au risque de la psychanalyse, Gallimard, 2000, aangehaald in www.evene.lefigaro.fr.
461. C. Galley, Une part de ciel, Uitgeverij Actes Sud, Arles, 2013, p. 181.
462. J. Joubert, aangehaald in www.citations.ouest-france.fr .
463. A. Poincelot, aangehaald in www.dicocitations.lemonde.fr .
464. M. Desbordes-Valmore, Le Livre des mères, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 133.
465. B. Cyrulnik, aangehaald www.dicocitations.lemonde.fr .
466. J. d’Ormesson, C’était bien, Gallimard, 2003, p. 31.
467. R. Gary, La promesse de l’aube, Gallimard, 1960, Folio n° 373, p. 131-132.
468. F. Georges, Images et Nostalgie – Une belle histoire – Adinkerke La Panne – Knocke Sluis, Uitgeverij Rail Memories, Harlange (GH Luxemburg), 2020, p. 66.
469. Bron: www.myknokke-heist.be/nl/kleiputten-van-heist .
470. A. D’hont, « 25 jaar fusie – Westkapelle-Knokke-Heist-Ramskapelle», Cnocke is Hier, 1996-33, p. 003-010.; A. Desmidt, « 40 jaren geleden: de fusie! », Heyst Leeft, 2011-02, p. 003-005; A. D’hont, « Fusie Knokke-Heist», Cnocke is Hier, 1996-33, p. 032-063; A. Desmidt, « Vaarwel Heist… welkom Knokke-Heist», Heyst Leeft, 2017-01, p. 007-013; m.b.t. een bijzonder aspect van deze fusie, zie M. Coornaert, « Oude en nieuwe plaatsnamen te Knokke-Heist », Rond de poldertorens, 1973-02, p. 069-072.
471. Meer bepaald, volgens de gemeentelijke webstek (www.fr.wikipedia.org/wiki/Knokke-Heist ), 33 057 inwoners (15 911 mannen en 17 146 vrouwen) op 1 december 2019, hetzij een densiteit van 585,70 inwoners /km² voor een oppervlakte van 56,44 km².
472. A. Dive et C. Mikolajack, « Aux États-Unis, Knokke-Heist aurait 7 ou 8 golfs », La Libre Belgique, 11-12 mars 2017, p. 31-33.
473. F. Masquelier, « Mon projet à 1 milliard d’euros pour Knokke », Trends-Tendances, 2016, n° 37, p. 32-38.
474. E. Buysse, Het boek van Knokke-Het Zoute, Uitgeverij Erel, Ostende, niet gedagtekend (waarschijnlijk van de jaren 1960); K. Struyf, Knokke-Heist natuurlijk, Uitgeverij Clavis, Hasselt-Amsterdam, 2004.
475. www.youtube.com/watch?v=rLns_6AsYTc .
476. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave., 1968, op. cit., p. 21.
477. A. Dhont, « Cnoc, Knoka, Cnocke, Knokke », Cnocke is Hier, 1983-20, p. 004-015; M. Coornaert, « De oorsprong van Heist en de Heistse visserij », Rond de poldertorens, 1993-04, p. 122-144.
478. M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, op. cit., p. 289.
479. F. Theerens, « Bevolking », in Geschiedenis van Knokke-Heist, 1991, www.zwinstreek.eu/geschiedenis?id=125.
480. De geografische ontwikkeling van de Zwin-regio was in 1981 onderwerp van een waardevol document, bestaande uit platen van nota’s en transparante kaarten, samengesteld door de Jonge Kamer van Koophandel van Knokke-Heist; zie J. Claeys, « Ontstaansgeschiedenis van de Zwinstreek (Kaartenmap met tekst) », Cnocke is Hier, 1981-17, p. 021-023.
481. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 23-29.
482. J. Larbouillat, « Heist in 18de eeuw. Aspecten uit het dagelijkse leven », Rond de poldertorens, 2007-02, p. 43-79.
483. M. Coornaert, « Enkele plaatsnamen te Knokke », Rond de poldertorens, 1981-03, p. 127-132.
484. Een jaarlijks kalender van het leven van de gemeente tijdens 1830 et 1930 werd opgesteld door A. Dhont, « Van polder tot zee », Cnocke is Hier, 1984-21, p. 007-014. Adde J. Vermeersch, « De pers te Heist en te Knokke vóór de Eerste Wereldoorlog », Rond de poldertorens, 1992-01, p. 003-018.
485. A. Dhondt, 100 Jaar Knokke-Badplaats, Uitgave Cnoc is Ier, 1981, 61 p.; J. De Smet, « Knokke in de jaren zeventig (1870-1875) » Rond de poldertorens, 1960-2, p. 001-009; J. De Smet, « Knokke van 1876 tot 1913 volgens het dagboek van Leopold De Vos », Rond de poldertorens, 1961-02, p. 040-056; A. D’hont, « Het dorp dat door de badstad opgeslorpt werd », Cnocke is Hier, 1979-13, p. 012-014; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 115-119.
486. J. De Smet, « De telegraafdienst Brugge-Knokke », Rond de poldertorens, 1961-04, p. 150-152.
487. Octave Maus, aangehaald door Danny Lannoy, Frieda Devinck en Thérèse Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst, op. cit., 2012, p. 25. Voor foto’s van het centrum van het dorp in die tijd, zie D. Lannoy en F. Devinck, « Nostalgie in woord en beeld », op. cit., p. 6-27.
488. De steenen zeedijk, verhandeling van D. Lannoy, p. 58, www.zwinstreek.eu/images/publicaties/cii198623p050-069.pdf et D. Lannoy, « De stenen zeedijk », Cnocke is Hier, 1986-23, p. 050-069.
489. A. D’hont, « Knocke dorp en badplaats in het begin van de 20e eeuw», Cnocke is Hier, 1997-34, p. 003-022.
490. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit.; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit.; G. Devent, « Heistse kunstschilders », Heyst Leeft, 1999-04, p. 011-014; D. Lannoyen F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 9; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 6-19 en 50-56; G. DEVENT, « Kunstschilders te Heist en te Knokke », Rond de poldertorens, 1975-03, p. 101-117.
491. D. Lannoy, « Hôtel du Lion d’Or – Het gebouw en zijn bewoners », Cnocke is Hier, 2009, n° 46a, p. 2-5 (par. ‘‘De Lijnstelling in Knokke-Dorp’’).
492. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 113-119.
493. V. Cosyn, « Knokke in 1907 », Rond de poldertorens, 1980-03, p. 119-126 et 1981-04, 157-164.
494. A. D’hont, « Lustige zomerfeesten van de vrolijke kunstenaars te Knokke op ‘t einde der vorige eeuw tot nu », Cnocke is Hier, 1991-28, p. 049-067.
495. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 128-132.
496. Bronnen: D. Lannoy, « Het Golfhotel, architecturale parel van het Zoute », Cnocke is Hier, 2014, n° 51a, p. 1-8; D. Lannoy, Van polderdorp tot badplaats. Bijdrage tot de geschiedenis van Knokke, Knokke, 1976.
497. De hoogtepunten uit de geschiedenis van Knokke van 1830 tot 1930 staan jaar na jaar opgesomd in A. D’hont, « 1830 – 1930 – Knokke van polder tot zee », Cnocke is Hier, 1984-21, p. 007-014.
498. B. Stichelbaut, W. Gheyle, J. Cornilly, M. De Meyer, De Kust – 4 Augustus 1945 – De Zomer van de vrijheid, Tijdsbeeld, Gent, 2021, p. 34-51; T. Demeulemeester, « En images: à quoi ressemblait Knokke à l’été 1945? », L’Écho(online).
499. [1] S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, Uitgeverij Different, Antwerpen-Appeldoorn, 2011, 148 p. Adde K. Vanderhoeven, « Staf Knop: Ik heb de lat gewoon wat hoger gezet», KH, 2016, n° 24, p. 33-36.
500. Het citaat wordt vaak toegeschreven aan Pierre Doris of aan Coluche, maar het is wel de Engelse staatsman die er de vader van is.
501. Bron: D. Lannoy, « De Kolonie – Van Kloostergebouw tot Rijksschool », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 36-49.
502. C. D’hont, « Het Koningsbos», Cnocke is Hier, 1984-21, p. 030-039.
503. J. Crace, Moisson, Uitgeverij Rivages, Parijs, 2013, p. 243.
504. X., « La villa royale du Zwin a été rasée », Le Soir (online), 15 februari 2016.
505. Het boek La spectaculaire histoire des rois des Belges van P. Roegiers wordt door voornoemde krant vermeld als oorsprong van het citaat. De verblijven van koning Leopold III et van Lilian Baels in Het Zoute in die tijd, alsmede de slechte bui van de entourage, worden bevestigd door O. Defrance, Lilian et le Roi – La biographie, Uitgeverij Éditions Racine, Brussel, 2015, p. 102-103.
506. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 186; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 126.
507. P. Picasso, Cahiers d’art, 1935, p. 183.
508. www.citations.ouEst-france.fr/citation-pablo-picasso/art-lave-notre-ame-poussiere-16757.html .
509. Aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 40.
510. Ibid., p. 38.
511. Ibid., p. 39.
512. J.-C. Rufin, Le grand Cœur, Gallimard, Parijs, 2012, coll. Folio, p. 290.
513. Ibid., p. 221.
514. F. Claeys, L’art de vivre à Knokke-Le Zoute, Uitgeverij VdH, 2010; T. Demeulemeester, «Het Knokke-Heist van Fabienne Claeys», KH (het magazine de Knokke-Heist), 2012, n° 10, p. 13.
515. Bron: RTBF, 30 juin 2018 : www.rtl.be/info/regions/flandre/une-ile-artificielle-en-face-de-knokke-le-projet-qui-suscite-la-polemique-1036114.aspx .
516. E. Lambrecht, « Een waarnemingsballon te Knokke tijdens WO I », Cnocke is Hier, 2006-43, p. 049-052.
517. E. Lambrecht, « De batterij Kaiser Wilhelm II », Cnocke is Hier, 2007, n° 44, p. 53-56 et « De Batterij Kaiser Wilhelm II en het kusttoerisme in het interbellum », Cnocke is Hier, 2012, n° 49a, p. 12-17; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 176-177.
518. E. Lambrecht, « Batterij Bremen en het ‘‘Schuetzennest’’ », Cnocke is Hier, 2010-47b, p. 028-031.
519. E. Lambrecht, « De kustbatterijen Freya en Augusta te Heist », Cnocke is Hier, 2015-52a, p. 013-021.
520. H. de Page, Traité élémentaire de droit civil belge, t. V, Bruylant, Brussel, 1941, n° 797 ; F. Laurent, Principes de droit civil, t. VI, Bruylant-Christophe & Comp., Bruxelles, en A. Durand & Pedone Lauriel, Parijs, 1871, n° 67.
521. Gent, 20 juli 1889, Pasicrisie, 1989, I, p. 67, in zake Belgische Staat t. Weduwe Serweytens, Wilmart en consoorten,
522. Cass., 9 januari 1891, Pasicrisie., 1891, I, p. 46-47.
523. Besluiten van Procureur generaal Mesdach de ter Kiele bij Cass., 9 januari 1891, Pasicrisie., 1891, I, p. 43-46, zelfde zaak.
524. Bron: Wikipedia.
525. Bron: Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 28 maart 2020.
526. J. Binder, Félix Labisse, Felix sub veneficae labis, Uitgeverij ALC éditions, 2019, p. 780. Adde Staf Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 51-53.
527. J. Binder, op. cit., p. 832.
528. X., « Het bosje van Heist of het directeur-generaal Willemspark », Heyst Leeft, 2015-04, p. 010-011.
529. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 64 en door K. Petit, op. cit., p. 66-67.
530. Toegeschreven door K. Petit, op. cit., p. 67, aan C. Delavigne, Les Enfants d’Édouard.
531. Bron: www.evene.lefigaro.fr .
532. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave herz. en gecomm. door J.E. De Langhe, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 1968,
533. R. De Keyser, « Twee legenden in de Pagus Rodanensis», Rond de poldertorens, 1959-04, p. 015-014.
534. R. De Keyser, « Bij een 8e eeuwenfeest », Rond de poldertoren, 1959-01, p. 008-013 et « Twee legenden in de Pagus Rodanensis», Rond de poldertorens, 1959-04, p. 014-016.
535. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 134-135.
536. T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 178-180.
537. www.youtube.com/watch?v=xa7Q6wWAh8Q .
538. M. Leeman, 150 jaar/ans Royal Belgian Sailing Club, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2012, p. 97.
539. P. Mattelaer, « De omstandigheidsgeschiedenis van de familie Lippens », Cnocke is Hier, 2011, n° 48a, p. 1-15, et 2012, n° 49a, p.22-43.
540. A. Dive en C. Mikolajack, « Aux États-Unis, Knokke-Heist aurait 7 ou 8 golfs », La Libre Belgique, 11-12 maart 2017, p. 31-33.
541. The Zoute Gazette, 20 augustus 1988, p. 12; T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 177.
542. D. Lannoy, « De Lippens Dynastie – Van Jan Luppins tot Leopold Lippens », Cnocke is hier, 2021, n° 58 B, p. 14.
543. P. Mattelaer, « Burgemeester Dokter Eugène Mattelaer, een biografie », Cnocke is Hier, 2014, n° 51a, p. 41; D. Lannoy en F. Devinck,Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 244.
544. H. Sourbron, « Natuurbeleving – Graaf Leon Lippens», Cnocke is Hier, 1984-21, p. 049-052.
545. L. Lippens, Tous nos oiseaux en couleurs, Uitgeverij E. Vercruysse-Vanhove, Sint-Andries-Brugge, 1951, 385 p.; Van dezelfde auteur, bij dezelfde uitgever: Les Oiseaux en Belgique, 175 p. en Les Oiseaux d’eau de Belgique, 298 p.
546. The Zoute Paper, april 2006, p. 14, met melding van de bron als zijnde So Zoute 2004.
547. P. Bouillon, « Guido Burggraeve, conservateur du Zwin », Le Soir (online), 9 augustus 1989.
548. J. Opdedrinck, Knocke, histoire et souvenirs, Couleurs Grand Large, Bruxelles, nieuwe uitgave 2009, 216 p. AddeJ. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave herz. en gecomm. Door J.E. De Langhe, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 1968, 191 p.
549. www.lalibre.be/regions/flandre/2013/04/03/les-mains-de-leon-lippens-en-balade-a-knokke-L7EOCKB2MVGSNMMUZAYK2GZED4/ ; www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20130402_00526650 .
550. The Zoute Paper, april 2018, p. 4.
551. K. Serneels, « Graaf Leopold Lippens viert 40 jaar burgemeesterschap – ‘Ik ben geen politicus’ », KH, 2019, n° 39, p. 16-21.
552. Bron: www.thegoodlife.thegoodhub.com/2020/05/15/knokke-le-zoute-voyage-dans-le-temps/ .
553. E. Renan, L’avenir de la science, aangehaald door K. Petit, op. cit., p. 156.
554. The Zoute Gazette, 20 augustus 1988, p. 3.
555. Vergelijk R. Buyle, « Knokke The Look – Utopie Zoutoise ? », The Zoute Paper, juli-augustus 2005, p. 24-25.
556. « Het ‘Marina project’ bestreden door de milieuactivisten’, in P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke,op. cit., p. 146.
557. D. Vanoverbeke, « Les nazis ne sont pas bienvenus ici. Michelle Martin non plus », Le Soir, 21 december 2012, p. 8.
558. L’Echo (online), 20 maart 2014, www.lecho.be/economie-politique/belgique/flandre/lippens-reve-d-une-nouvelle-maison-communale-pour-knokke/9480373.html .
559. A. Dive en C. Mikolajack, « Aux États-Unis, Knokke-Heist aurait 7 ou 8 golfs », La Libre Belgique, 11-12 maart 2017, p. 31-33.
560. L‘Éventail, april 2021, p. 69.
561. L’Echo (online), 8 januari 2020, www.lecho.be/economie-politique/belgique/flandre/le-parquet-de-bruges-enquete-sur-leopold-lippens/10196540.html ; www.rtbf.be/info/belgique/detail_apres-40-ans-a-la-tete-de-knokke-leopold-lippens-pourrait-chuter-pour-conflit-d-interets?id=10402459 .
562. Aldus B. Demonty in « Léopold Lippens, quarante ans de mayorat et de polémiques », Le Soir, 20-21 februari 2021, p. 9.
563. R. Nollet, « Afscheid van een monument – De vele liefdes van Graaf Leopold Lippens », KH, 2021, n° 44, p. 16-21.
564. P. De Goote, « 19 februari 2021, De dag dat Knokke-Heist veranderde », KH, 2021, n° 44, p. 3.
565. B. Delvaux, « Maurice Lippens – En tête du Zoute 50 », The Zoute Gazette, 30 juli 1988, p. 5.
566. Voor een meer gedetailleerde biografie, zie www.kaowarsom.be/documents/bbom/Tome_VI/Lippens.Maurice_Auguste_Eugene_Charles_Marie_Ghislain.pdf .
567. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 23-25 ; J. De Smet, « Philippe-Francois Lippens te Knokke en elders – van 1784 tot 1790 », Rond de poldertorens, 1968-03, p. 085-104.
568. C. Weymeis, « Een damasten huwelijksfeest van Lippens-Cogen in het Museum van Kortrijk », Rond de poldertorens, 1987-03, p. 320-325.
569. M. Van Hees, « Arbre généalogique des Lippens », januari 2009, op het webstek Frère Albert, le site des gros patrimoines.
570. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 170.
571. Lippens, V., Knokke-Heist – 40 jaar, uitgeg. door de auteur, geen nummering.
572. F. Devinck, « Vlotte bereikbaarheid van Knokke, een feit in het Interbellum », Cnocke is Hier, 2014, n° 5B, p. 10-20.
573. Een reproductie van de akte van overdracht verschijnt in F. Devinck, « De markt van Knokke… waar ooit koeien graasden », Cnocke is Hier, 2011, n° 48b, p. 43.
574. F. Georges, Images et Nostalgie – Une belle histoire – Adinkerke La Panne – Knocke Sluis, Uitgeverij Rail Memories, Harlange (GDL), 2020, p. 145.
575. D. Lannoy, « De Kerkstraat, en de onteigening », Cnocke is Hier, 2007, n° 44, p. 31-38.
576. D. Lannoy, « Van Zeeweg tot Lippenslaan », Cnocke is Hier, 2000, n° 37, p. 1-18; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 120-125.
577. Principe aangehaald ter ere van Jean d’Ormesson door P. Labro, J’irai nager dans plus de rivières, Gallimard, 2020, p. 17.
578. F. Perucca et H. Maure (dir.), Le meilleur de Sir Winston, éd. Michel Lafon, 2005, p. 156.
579. J. Van Dorp, Flamand des vagues – La folle vie de Marinus De Boer, Uitgeverij Phébus, coll. Libretto, 1989, 622 p.
580. P. Bouvard, Des grumeaux dans la passoire (Souvenirs d’un amnésique), Plon, 2020, p. 182.
581. Een inventaris werd opgesteld door M. De Grande, « Verklaring over tijdens de tweede wereldoorlog vernietigde vliegtuigen te Knokke A/Z, aangeduid op grondplan van Westkapelle 5/6 », Cnocke is Hier, 1990-27, p. 064-065.
582. E. Lambrecht, « Een Canadees piloot begraven te Knokke tijdens WO I », Cnocke is Hier, 2005-42, p. 013-015.
583. W. Morre, « De laatste vlucht van piloot James Brian Teather RAF VR», Rond de poldertorens, 1999-01, p. 012-019.
584. C. Devroe, « 64 jaar later», Cnocke is Hier, 2009, n° 46a, p. 10-18, et « De laatste vlucht van de B-17 Holy Smokes», Cnocke is Hier, 2009, n° 46b, p. 44-47.
585. X., Cnocke is Hier, 2012, n° 49b, p. 49. Adde over luchtvaartongevallen in België : X., « Plusieurs accidents d’avions ont touché la Belgique ces dernières années », Le Soir (online), 21 oktober 2013.
586. D. Lannoy, « De postjes van de Maeger Schorre », Cnocke is Hier, 2017, n° 54B, p. 18-26.
587. D. Lannoy, « Een merkwaardige affiche », Cnoc is hier, 2001, n° 38, p. 28-30.
588. K. Serneels, « Magritte, zijn moeder en de zee », KH, 2017, n° 29, p. 29-42.
589. S. Guitry, Toutes réflexions faites, L’Élan, 1947, p. 59.
590. In de necrologie die hij aan Mr. Fernand Levêque (1872-1955) wijdde, schreef Mr. Albert Van Ommeslaghe: « La discussion d’intérêts complexes convenait à son intelligence rapide, à un esprit de décision exceptionnel – ce qui n’est pas toujours l’apanage de l’avocat – et à un sens des responsabilités qui lui permettait d’agir allègrement lorsque la cause qui lui était confiée exigeait un engagement. – La rapidité avec laquelle il démêlait les fils de l’affaire la plus compliquée tenait du prodige. D’intuition, il avançait, sans hésiter, vers la solution qui convenait et il réussissait le plus souvent à la faire accepter tant par le client que par l’adversaire, car il avait le génie de la négociation et de la conciliation » (Journal des Tribunaux, 1955, p. 315-316).
591. M. Draguet, Magritte, Gallimard, 2014, p. 214-215.
592. L. Scutenaire, Mon ami Mesens, Uitgeverij Diffusion Techniques Nouvelles, Bruxelles, 1972, 62 p.
593. C. Spaak, « Introduction », in Magritte, Delvaux, Gnoli, catalogus van de tentoonstelling in de la Maison de la culture de Bourges in oktober 1972, uitgeg. door Coll. Claude Spaak.
594. J. Milo, Vie et survie du Centaure, Éditions nationales d’Art, Bruxelles 1980, 279 p.
595. Over de evolutie van het plein, zie F. Devinck, « De markt van Knokke… waar ooit koeien graasden”, Cnocke is Hier, 2011, n° 48b, p. 34-44.
596. A. D’hont, « De schenking door de Zoutepolder-eigenaars in 1897», Cnocke is Hier, 1974-04, p. 015-017; een reproductie van de akte van overdracht verschijnt in F. Devinck, « De markt van Knokke… waar ooit koeien graasden », Cnocke is Hier, 2011, n° 48b, p. 43.
597. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 19-20.
598. E. Mattelaer, « Knokke! », Cnocke is Hier, 1973-02, p. 004-005.
599. Bronnen : D. Segaert, « Portret Eugène Mattelaer », Cnocke is Hier, 1986-23, p. 070-074; P. Mattelaer, « Burgemeester Dokter Eugène Mattelaer, een biografie », Cnocke is Hier, 2013, n° 50b, p. 44-49 et 2014, n° 51a, p. 37-46.
600. X., « Gedenkplaat voor ereburgemeester dokter Eugène Mattelaer », KH Nieuws, 2017, n° 3, p. 1.
601. G. de Maupassant, Le Voyage du Horla (eerst gepubliceerd in Le Figaro van 16 juli 1887, met als titel De Paris à Heyst).
602. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 30 maart 2020. Adde H. Brouckaert, « Van Parijs naar Heist per luchtballon », Rond de poldertorens, 2005-01, p. 033-035; M. Van De Velde, « Van Parijs naar Heist met Guy de Maupassant», Rond de poldertorens, 2016-03, p. 102-107; Y. Vander Cruyssen, « Maupassant en ballon, de Paris à Heist », 18 augustus 2020, www.soirmag.be .
603. J. De Smet, « Philippe-Francois Lippens te Knokke en elders – van 1784 tot 1790 », Rond de poldertorens, 1968-03, p. 085-104.
604. Bron: Wikipedia.
605. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 170-171 et 187; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 206-209.
606. T. Demeulemeester, « Christophe Deklerck – Derde generatie », KH, 2012, n° 10, p. 31.
607. [1] Bij de geboorte van de zoon André van Émile De Klerck, de stichter van het hotel Memlinck, werd dloor de burgerlijke stand zijn achternaam verkeerd gespeld in één woord. Christophe, zoon van André, en Marie Friberg, dochter van de zus Fabienne van Christophe, die eveneens in het hotel werkzaam is, dragen aldus de naam De Klerck.
608. L. Scutenaire, Mon ami Mesens, Uitgeverij Diffusion Techniques Nouvelles, Brussel, 1972, 62 p.
609. Bron en citaten: L. Scutenaire, op. cit., p. 5, 31, 39, 40 en 56.
610. Bron: Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 3 mei 2020.
611. www.dicocitations.com.
612. T. Demeulemeester, «Paul Gaelens – Derde generatie », KH, 2012, n° 10, p. 24-25.
613. E. Von Bardeleben, « Isabel Marant : On nage en plein ‚‘‘geenwashing‘‘ », Le Monde, 12 januari 2021, p. 25.
614. Vertaling: Naar de mode / moet ieder zich schikken / De dwaas introduceert het / de wijze volgt het.
615. Aangehaald door Karl Petit, op. cit., p. 267.
616. Aangehaald door Frederique Deghelt, L’œil du prince, J’ai lu, 2014, p. 311.
617. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 17.
618. www.rosechocolat.over-blog.com/article-la-mode-c-est-ce-qui-se-demode-102387067.html ; het aforisme is aan Coco Chanel toegekend door K. Petit, op. cit., p. 267, met de aanduiding dat het ook soms aan Salvador Dali toegekend wordt!
619. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 24.
620. S. Bulcke, « Bea Mombaers : ‘’Het is een pure passie’’ », KH, 2013, n° 14, p. 38-42.
621. J. De Smet, « Over Monnikerede», Rond de poldertorens, 1972-02, p. 077-078 ; J. De Groote, « De tonnenbakens in de Zwinmonding», Rond de poldertorens, 2003-02, p. 060-062 ; J. Ballegeer, « De Franse koningen en de Zwinstreek », Rond de poldertorens, 2006-01, p. 023-031 et 2006-02, p. 043-058.
622. R. De Dijn, Overleven na de Holocaust, Kritak-Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2020, p. 98, 100-101, 110 en 132 (foto van het koppel).
623. Bronnen: Wikipedia en www.meeuwenindestad.be/fr/over-meeuwen/soorten/ .
624. www.meeuwenindestad.be/fr/meeuwen-tellen/belgie/ .
625. A. Desmidt, « Het gebeurde 40 jaar geleden – De rijkdom onzer strandhoofden… Belgisch mosselzaad voor Hollandse mosselbanken», Heyst Leeft, 1997-01, p. 011-011.
626. J.-B. Baronian, Dictionnaire de la gastronomie et de la cuisine belges, Uitgeverij Éditions du Rouergue, Arles, 2019, p. 210.
627. G. Vandepitte, « Rechtspraak in het Brugse Vrije B – Blankenbergse Mosselen », Rond de poldertorens, 1975-01, p. 020-023.
628. D. Lannoy, « Een molen te Knokke (De Kalfmolen) », Cnocke is Hier, 1990-27, p. 066-075.
629. J. Ballegeer, « Molens in de Zwinstraak », Rond de poldertorens, 2005-02, p. 039-075.
630. www.raakvlak.be/wp-content/uploads/2019/09/Molenbrochure-online.pdf .
631. X., Wist je dat … Er in 1932 een molen stond aan het Pastoor Opdedrinckplein et dat hij momenteel als siermolen in de Boslaan staat ? », KH Nieuws, 2017, n° 1, p. 8.
632. K. Aernoudts, « Hoeke, een vrije stad aan het Zwin», Rond de poldertorens, 2001-02, p. 046-051.
633. Over de oude molens van Heist, zie J. De Paep, « Molens te Heist », Heyst Leeft, 1999-02, p. 008-016.
634. Uittreksel uit Les Soirs, 1888, gekozen door M. Gevers, Verhaeren – Il fait dimanche sur la mer, Uitgeverij Éditions Jacques Antoine, Brussel, 1981, p. 37.
635. M. de Valensart, « Un cimetière de bombes au large de Knokke », 7 sur 7, 23 mei 2013 : www.7sur7.be/ecologie/un-cimetiere-de-bombes-au-large-de-knokke~a391f986/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F .
636. www.lavoixduNord.fr/578659/article/2019-05-06/du-gaz-moutarde-s-ecoulerait-d-un-cimetiere-de-munitions-au-large-des-cotes .
637. R. Buyle, « Aldo Vastapane : Qu’avez-vous fait de vos 20 ans », La Libre Essentielle focus, 30-31 mei 2015, n° 182, p. 15-16.
638. E. Baeyens, « De dancings van Knokke-Heist », Cnocke is Hier, 2001-38, p. 031-036, 2002-39, p. 025-031.
639. Een inventaris van de nachtelijke uitgaansgelegenheden werd gepubliceerd in The Zoute Gazette van 13 augustus 1988, p. 6-8.
640. JJD., « No rock ‘n roll », The Zoute Gazette, 23 juli 1988, p. 3.
641. L. Slilmani, Le parfum des fleurs la nuit, Stock, 2021, p. 138.
642. F. Theerens, « Dijken en inpolderingen», in Geschiedenis van Knokke-Heist, 1991, www.zwinstreek.eu/geschiedenis?id=125; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 8. D. Lannoy heeft per mail van 13 februari 2021 medegedeeld dat het ten onrechte is, ten gevolge een typefout door de drukker, dat het jaar 1805 was genoemd, in plaats van 1803, als de tijd van Napoleons eerste bezoek.
643. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 31 et 39.
644. G. Warnier, « Het Leopold Fort», Cnocke is Hier, 1984-21, p. 081-083.
645. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e éd., 1968, op. cit., p. 63; D. Shipley en J. Ballegeer, « Napoleon te Knokke», Rond de poldertorens, 1997-04, p. 147; X., «Le ‘‘togt’’de Napoléon sur le Zwin », Geschiedenis van Cadzand (cadzandgeschiedenis.nl) .
646. G. Maison, A. en P. Van Ypersele de Strihou, Napoléon en Belgique, Uitgeverij Racine, Brussel, 2002, 299 p. ; P. Masson, « Quand Napoléon voyageait en Belgique », La Dernière Heure (online), 6 september 2002.
647. J. Tulard, Lettres d’amour à Joséphine, Fayard, Parijs, p. 155.
648. X., « Le pénis de Napoléon Bonaparte, ou les péripéties du membre viril de l’Empereur », Le pénis de Napoléon Bonaparte, ou les péripéties du membre viril de l’Empereur (hixstoire.net).
649. T. Demeulemeester, “Het Knokke-Heist van Édouard Vermeulen”, KH, 2013, n° 12, p. 15-18; K. Vanderhoeven, « Ik heb constant mentale beweging nodig », KH, 2017, n° 28, p. 25-28.
650. The Zoute Gazette, 9 juli 1988, p. 4.
651. P. Waldberg, “Gustave Nellens”, inleiding tot de catalogus van de tentoonstelling gewijd aan de verzameling Nellens in het casino van Knokke in 1972.
652. E. Langui, “Gustave Nellens, de man en zijn verzameling”, inleiding tot de catalogus van de tentoonstelling gewijd aan de verzameling Nellens in het casino van Knokke in 1972.
653. T. Coljon, « Jacques Nellens, l’organisateur », Le Soir (online), 19 maart 2003.
654. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 166-167; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 222; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 224.
655. J. Nellens, « Les débuts », in 1930-1980 – Casino Knokke, Uitgeverij Pvba Sign, Brussel, 1980.
656. X., « Roger Nellens – Achter alles wat je hier ziet zit een verhaal », KH, 2012, n° 10, p. 46-51.
657. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 222; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 215.
658. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 29 april 2020.
659. J.-B. Baronian, Dictionnaire amoureux de la Belgique, Plon, Parijs, 2015, p. 478-480.
660. J.-B. Baronian, Le Vent du Nord, Éditions Métailié, Paris, 1996, p. 117.
661. www.fishandfiches.com/les-10-meilleures-huitres-francaises-du-plus-cher-au-moins-cher/ .
662. X., Trucs & Astuces de nos grands-mères – Calendrier 2011, Uitgeverij Terres éditions, 2010 (op datum van 2 februari en 20 september).
663. www.kmska.be/fr/6-dingen-die-je-moet-weten-over-ensors-oestereetster .
664. Gepubliceerd door uitgeverij Flammarion in 1954 en heruitgegeven in 1996 door Hoëbeke.
665. Bronnen: M. Leeman, 150 jaar/ans Royal Belgian Sailing Club, Uitgeverij Lannoo, 2012, p. 85; Wikipedia.
666. Bron: Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 4 december 2020 en 16 januari 2021; overgenomen met de hoffelijke goedkeuring van de vereniging.
667. Bron: Wikipedia.
668. Bron: www.quelEstcetanimal.com/oiseaux-echassiers/la-cigogne-blanche/ .
669. Bron: Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen: www.naturalsciences.be/nl/news/item/19140 .
670. C. Le Brun, « Le pire est une arme très forte ! », L’Éventail, maart 2020, p. 86.
671. F. Devinck, « Het allereerste shooltje van de Oosthoek », Knocke is Hier, 2021, n° 58B, p. 22-30.
672. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 92-95.
673. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 34-35.
674. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave., 1968, op. cit., p. 19.
675. Vroeger had een protestantse dominee een brochure van een vijftigtal pagina’s aan Sint Anna ter Muiden gewijd, met gegevens over Knokke waarvan een deel van het grondgebied toen van deze oude stad afhing: zie J. Van den Heuvel, « De dominee H.Q. Janssen van St.-Anna-ter-Muiden schrijft de geschiedenis van Knokke 56 jaar voor pastoor J. Opdedrinck », Cnocke is Hier, 1977-10, p. 017-024.
676. J. Opdedrinck, Histoire et Souvenirs de Knocke-sur-mer, Drukkerij A. Van Kerschaever, Knokke, 17 Oktober 1913. Op 1 januari 1956 verscheen onder dezelfde titel een tweede uitgave van de drukkerij Veka in Knokke, met een voorwoord van Benoit de Langhe. Een derde uitgave van 191 p., tweetalig, herzien en aangevuld door J.E. De Langhe, werd in 1968 door de uitgeverij Lannoo van Tielt uitgegeven onder de titel Histoire de Knokke. Van het oorspronkelijke werk werd nog een anastatische herdruk gepubliceerd door Couleurs Grand Large, Brussel, 2009, 216 p.; de cover draagt de titel Knocke-sur-mer – Histoire et souvenirs.
677. J. De Langhe, « Le révérend abbé Julien Opdedrinck (1851-1921) », in J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3euitgave., 1968, op. cit., p. 11-13; Gaëtan (Frère), « Ter Inleiding – Het werk van Juliaan Opdedrinck », Rond de poldertorens, 1959-03, p. 000-000; J. Van den Heuvel, « De geschiedschrijver van Knokke: pastoor Julius Opdedrinck (1851-1921) », Cnocke is Hier, 1976-08, p. 027-035 et 1977-09, p. 029-051; G. Rotsaert, « Herinneringen aan pastoor Opdedrinck», Cnocke is Hier, 1980-15, p. 019-021.
678. M. Coornaert, Knokke en het Zwin – De geschiedenis, de topografie en de toponimie van Knokke met een studie over de Zwindelta, op. cit., 442 p.
679. L. Slimani, Le parfum des fleurs la nuit, Stock, Parijs, 2021, p. 107; de reflectie, geeft zij aan, is van de romanschrijfster Claire Messud.
680. Aangehaald door P. Roegiers, La traversée des plaisirs, Grasset, Parijs, 2014, p. 234.
681. Aangehaald door I. Yalom, Et Nietzsche a pleuré, 1992, Poche n° 31760, p. 487 ; daarentegen toegekend aan de gebroeders Goncourt ddor K. Petit, Le dictionnaire des citations du monde entier, Marabout, 3e uitgave, Verviers, 1960, p. 194.
682. Aangehaald door K. Petit, op. cit, p. 194.
683. Aangehaald door D. Kennedy, Toutes ces grandes Questions sans réponse, Belfond, Parijs, 2016, p. 17.
684. Aangehaald in Le Soir, 8 september 2022, p. 28.
685. Le Soir, 18 mei 2020, p. 13.
686. Bron: plaatselijke poster.
687. Bron: plaatselijke poster.
688. F. Claeys, L’art de vivre à Knokke-Le Zoute, Éditions VdH, 2010, p. 7.
689. JDD, « Thomas Owen – Trois hommes sous un même crâne », The Zoute Gazette, 20 août 1988, p. 10.
690. K. Vanderhoeven, « De sporttrends van 2017 », KH, 2017, n° 28, p. 63.
691. G. Vandepitte, « De pest te Lissewege anno 1668», Rond de poldertorens, 1963-01, p. 017-023.
692. J. De Smet, « Het herbeginnen van de zeevisserij te Heist 1782-1790 », Rond de poldertorens, 1964-04, p. 109-113.
693. www.perso.helmo.be/jamin/euxaussi/sante/cholerabel.html .
694. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 30 april 2020.
695. C. Couwijzer Dewilde, « Cholera-epidemie te Heyst (23 augustus – 21 oktober 1854) », Heyst Leeft, 1993-04, p. 004-006.
696. X., « Pokkenepidemie te Heist 1873-1874», Heyst Leeft, 1992-02, p. 006-008.
697. Bron: Wikipedia.
698. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 12.
699. C. Vanderbilt Balsan, Une duchesse américaine, 1953, Uitgeverij Taillandier, Parijs, 2012, coll. Texto p. 35.
700. www.fr.quora.com/Quel-pays-dEurope-les-Britanniques-aiment-ils-et-admirent-le-plus-Question-traduite .
701. T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 186.
702. F. Devinck, « Park 58 en de Riviera in Duinbergen», Heyst Leeft, 2008-01, p. 005-006.
703. X., « In memoriam – Jean Parmentier », Rond de poldertorens, 1973-02, p. 075-076; J. Van den Heuvel, « Een stille liefde voor de Zwinstreek: De Knokse schilder Jean Parmentier», Cnocke is Hier, 1982-19, p. 016-021; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 58-65; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 27-30.
704. Jo Berten, « Suzanne de Giey (1984-1991), Cnocke is Hier, 2005, n° 42, p. 1-12.
705. Aangehaald door Wikipedia in de aantekening over Constant Permeke.
706. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 75.
707. Volgens een andere versie, vermeld in Wikipedia, zou het woord zijn oorsprong vinden in het feit dat men zich met alcohol gemakkelijker uitdrukt, en dat me dus makkelijker aan anderen spreekt; inderdaad kunnen de woorden “speak easy” betekenen “gemakkelijk spreken, zonder problemen”.
708. G. De Weyer, « Onze man leert… cocktails shaken”, KH, 2015, n° 19, p. 38-42.
709. R. Nollet, « Aan de bar bij de familie Van Ongevalle », KH, 2021, p. 56-61.
710. Wikipedia.
711. Bronnen: Wikipedia en Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 18 april 2020.
712. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 79; X. « Le grand plouf ! », The Zoute Paper, juli-augustus 2009, p. 24.
713. www.visimuz.com/pissarro-knokke-moulin/ ; J. Van den Heuvel, « Een wereldberoemd schilderij: Het kerkje te Knokke (1894) door C. Pissarro», Cnocke is Hier, 1980-15, p. 035-044; Danny Lannoy, Frieda Devinck en Thérèse Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., 2007, p. 30-41.
714. D. Lannoy, « Henry Van de Velde en Knokke (1863-1957)”, Cnocke is Hier, 2014, n° 51b, p. 1-9; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knocke & Heist (1870-1914), op. cit., p. 28.
715. Bron: Wikipedia.
716. T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 198.
717. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 87.
718. M. Jullian, Charles De Gaulle – Traits d’esprit, Le Cherche-Midi Éditeur, coll. J’ai lu humour n° 6497, Parijs, 2000, p. 12.
719. Bronnen: Wikipedia en www.oraprdnt.uqtr.uquebec.ca/pls/public/gscw031?owa_no_site=2182 .
720. Bron: Wikipedia.
721. D. Vancraeynest, « De Oostkustpolder», Rond de poldertorens, 2017-03, p. 059-076.
722. J. d’Ormesson, Je dirai malgré tout que cette vie fut belle, Gallimard, Parijs, 2016, p. 122
723. T. Demeulemeester, « Thomas Rijckaert – Vierde generatie », KH, 2012, n° 10, p. 22-23.
724. F. en V. Morel, Dictionnaire amoureux de l’Inutile, Plon, Parijs, 2020, p 44-45. Betreffende het gesprek voeren, zie B. Craveri, L’âge de la conversation, Gallimard, 2002 (Fr. vertaling), 486 p.
725. Post mortem : La France après Napoléon, www.napoleonprisonnier.com/postmortem/apresnapo.html .
726. X., Trucs & Astuces de nos grands-mères – Calendrier 2011, Uitgeverij Terres éditions, 2010 (op datum van 2 mei et 5 oktober).
727. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 54-57; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 56-57.
728. A. Gorissen, « Le Castel a créé le Zoute, sa disparition en brise l’âme », Le Soir (online), 23 september 1989.
729. X. « Combien ça coûte ? », The Zoute Gazette, augustus 1993, p. 3.
730. X., « Le prix du plaisir », The Zoute Gazette, 15 augustus 1997, p. 10.
731. X., « Waterrecreatiecentrum Lakeside Paradise opent in juni zijn (voorlopige) deuren », KH Nieuws, 2012, n° 2.
732. JJD, « Maurice Durieux, La mémoire vivante du Zoute », The Zoute Gazette, 13 augustus 1988, p. 5.
733. CJ, « Donald Gulf Q8 », The Zoute Gazette, 11 augustus 1990, p. 5.
734. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 190; Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 6 april 2020.
735. Bron: Wikpedia.
736. A. Van den Abeele, « Knokke en de koude oorlog – Schrijvers uit Oost- en West-Europa in april 1954 bijeen aan de Belgische kust», Rond de poldertorens, 2006-04, p. 111-131.
737. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 35-36.
738. C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Parijs, 2020, p. 113-115.
739. Begin 2019 werd het klassement door Gault & Millau van de beste restaurants in Knokke gepubliceerd in KH, n° 35, p. 7.
740. Voy. K. Vanderhoeven, « Een unieke combinatie van trots en rijkdom », KH, 2018, n° 32, p. 38-42.
741. D. Lannoy, « De steenweg Hazegras – Retranchement », Cnocke is Hier, 1981-18, p. 025-030.
742. X., « Hickmanbrug in Retranchement », Cnocke is Hier, 2015, n° 52B, p. 27
743. A. Gorissen, « Le Castel a créé le Zoute, sa disparition en brise l’âme », Le Soir (online), 23 september 1989.
744. www.youtube.com/watch?v=mqYpxgP_GUk .
745. N. Santolaria, « Le blues du télétravailleur – Cantine, potin, réunions, vous nous manquez », Le Monde (koh. L’Époque), 2 en 3 mei 2023, p. 3.
746. Aangehaald door P. Wouters, op. cit, p. 42.
747. P. Meyer, Les gens de mon pays, Robert Laffont, Parijs, 2014, p 25.
748. www.dicocitations.com.
749. www.youtu.be/DzrwKv8hOQ0 .
750. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 3 april 2020 ; www.youtube.com/watch?v=0CzhMz6y9s8 et www.youtube.com/watch?v=jMoNnDvlDIs .
751. P. Mattelaer, « Félicien Rops en Stefan Zweig te gast bij hoteliers Charles en Stéphanie Baervoets tijdens het ‘Fin de Siècle’ te Heyst », Cnocke is hier, 2021, n° 58B, p. 33-38.
752. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 20-25.
753. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 66.
754. Bronnen: M. Leeman, 150 jaar/ans Royal Belgian Sailing Club, Uitgeverij Lannoo, 2012; Wikipedia.
755. Bron: Zoute Gazette, Spring 2020, p. 24-25; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 173.
756. J.L. de Langhe, « Over Ruge- en Ruwe- namen », Rond de poldertorens, 1992-04, p. 138-139.
757. Titel : « Nos grèves houillères et l’action socialiste, d’après une enquête faite sur place ».
758. Wikipédia kent haar die naam toe; C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Parijs, 2020, p. 212, kent haar de naam van Agnès Fal de Saint-Phalle toe.
759. C. Portier-Kaltenbach, 2020, op. cit., p. 212-214.
760. Bron: www.myknokke-heist.be/fr/le-sashul .
761. D. Lannoy, « De ontwikkeling van Knokke en haar 100-jarig Stadhuis”, Cnocke is Hier, 2013, n° 50b, p. 1.
762. Bron: plaatselijke poster.
763. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 176-179.
764. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., 2012.
765. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knocke & Heist (1870-1914), op. cit., 2007.
766. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knocke & Heist (1870-1914), op. cit., p. 89.
767. Cité par G. Musso, Un appartement à Paris, XO Éditions, 2017, p. 83 et 165.
768. C. Ono-dit-Biot, Plonger, Gallimard, 2013, Folio n° 5885, p. 211-212.
769. X., « Sea King – De laatste vlucht: afscheid van een Belgisch icoon”, KH, 2019, n° 37, p. 6-7; X., “Wist je dat… er op donderdag 21 maart 2019 een definitief einde kwam aan 43 jaar dienst van de Sea King-helikopters?”, KH Nieuws, 2019, n° 2, p. 8.
770. The Zoute Paper, april 2018, p. 4.
771. Deze prijzen staan vermeld in het requisitoir van procureur des Konings De Pauw bij Rb. Brugge, 9 décember 1878, La Belgique judiciaire, 1879, p. 290 (toegankelijk op het internet). Adde D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 45 et s.
772. C. Serweytens de Mercx, « Contribution à l’Histoire de Heyst, Knokke, Duinbergen et Albert-Plage », Bulletin du Crédit Communal de Belgique, 1963, p. 1-2.
773. Arrest van het Hof van Beroep te Gent van 9 augustus 1882, Pasicrisie, 1882, II, p. 405.
774. A. Desmidt, « De familie Serweytens de Mercx», Heyst Leeft, 1986-04, p. 002-006; M. Vanhalme, « Biografie van Charles-Joseph Serweytens », Rond de poldertorens, 1992-02, p. 062-063; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, p. 45.
775. B. Serweytens de Mercx, « Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-plage», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 020-032; B. Van Caillie, « Het ontstaan van de badplaats Duinbergen », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 1-20.
776. « Ces mains qui fermeront mes yeux et ouvriront mes armoires » (aangehaald door F. Choisel, Sacha Guitry intime).
777. C. Serweytens de Merx, «Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-Plage», op. cit.
778. Deze prijs wordt vermeld in Rb. Brugge, 9 december 1878, La Belgique judiciaire, 1879, p. 290 (toegankelijk op internet); in zijn voornoemde bijdrage citeert Charles Serweyteyns de prijs van 295 frank per hectare.
779. Na de overname van de lijn door de Staat in de jaren 1880 werd het station verplaatst naar de huidige ligging van de halte van de Kusttram ter hoogte van de Heldenplein; en vervolgens, in 1933, werd het overgebracht naar zijn eigen huidige ligging.
780. Deze datum wordt vermeld door C. Serweytens de Mercx, «Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-Plage»,op. cit. ; daarentegen wordt de datum van 21 oktober 1873 vermeld door D. Lannoy, « De betwisting over de eigendommen van de NV Knocke-Duinbergen: Nieuw Hazegraspolder », Cnocke is Hier, 1998-35, p. 048-062.
781. Deze prijs wordt vermeld in het reeds aangehaald vonnis van de burgerlijke rechtbank van Brugge van 9 december 1878, p. 291. Er wordt er uitgelegd dat Hector Gilliodts, een van de kopers, failliet werd verklaard met als curator Mr. Théophile Goethals, dat bij nazicht van het archief van de gefailleerde bleek dat de verkoopakte van 1 oktober een valsheid in geschifte inhield omdat de erin aangegeven prijs 50 000 frank bedroeg, en dat hij door de strafrechtbank van Brugge veroordeeld werd tot drie jaar gevangenis wegens bankbreuk en oplichting.
782. Deze waren Hector Gilliodts, bankier te Brugge, Charles Delheid, uit Luik, Emile Stinglhamber, bankier te Nrussel, Léon Somzée, ingenieur te Schaarbeek et Auguste Lauwers, banqkier te Brugge.
783. C. Serweytens de Mercx, « Bijdrage tot de geschiedenis van Heist, Knokke, Duinbergen en Albert-plage», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 020-032; B. Van Caillie, « Het ontstaan van de badplaats Duinbergen », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 1-20. – Aan de andere kant, meldde ons Dhr. Benoît van Caillie, bleef de Société anonyme de Duinbergen, opgericht in 1901 op initiatief van Donat van Caillie, tot 1963 bestaan. Hoewel het onmiddellijke succes van de nieuwe badplaats haar in staat stelde het grootste deel van haar onroerend goed te realiseren vóór de eerste Wereldoorlog, bleef ze, na de ramp dat deze oorlog ook voor haar was, nog eigenares niet alleen van veel percelen, maar ook van de wegenis (met uitzondering van de huidige Duinbergenlaan die zij in 1907 samen met de dijk aan de Staat had overgedragen), van het rioolsysteem en van de waterleidingen, met de last die dit eigendom betekende. Het was pas in 1948-1849 dat de gemeente de wegenis overnam, terwijl de overname van de riolering en waterleidingen pas plaatsvond in 1956-1957.
784. B. Pivot, La mémoire n’en fait qu’à sa tête, Albin Michel, Parijs, 2017 p. 117.
785. Charles Dantzig, Traité des gestes, Bernard Grasset, Parijs, 2017, p. 58.
786. Johan Daisne, « De Smaak », Les cahiers de la Biloque, nov.-dec. 1978, p. 171.
787. J. Slosse, « Een algemeen begrip over het ontstaan van de kustvlakte», Cnocke is Hier, 1984-21, p. 084-091. M. Coornaert, « De delta van de Zinkval », Rond de poldertorens, 1991-03, p. 041-087.
788. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, Uitgave Compagnie Het Zoute, zonder datum.
789. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, op. cit..
790. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit, p. 17.
791. D. Vogelaers, G. Adriaenssens en M. Strobbe, « De Zwindelta: Een kameleon door de eeuwen heen», Cnocke is Hier, 1989-26, p. 054-076; J.E. De Langhe, «Over de plaatsnamen Zwin (Zwijn) en Zinkval », Rond de poldertorens, 1992-01, p. 019-020.
792. A. De Keyser, « Sint Anna ter Muiden: 750 jaar stad / Kroniek van een der smalle steden langs het Zwin», Rond de poldertorens, 1992-02, p. 004-033.
793. Bronnen: X., «Histoire d’un pèlerinage », in L’aventure Compostelle, série Détours en France, Hors série Collection, 2008, p. 8 ; Wikipedia ; www.espagnefascinante.fr/legende-despagne/legendes-en-galice/concha-de-santiago-de-compostela-vieira ; www.fr.aleteia.org/2018/09/01/comment-la-coquille-saint-jacques-est-elle-devenue-un-symbole-de-pelerinage .
794. S. Davet, « A Saint-Quay-Portrieux, la saint-jacques sort de sa coquille », Le Monde, 29 januari 2021, p. 23.
795. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e éd., 1968, op. cit., p. 118. J. Van den Heuvel, « Herinneringen aan het oude kerkje van Knokke. », Cnocke is Hier, 1981-18, p. 031-036; R. Van Belle, « James Waele’s beschrijving van de oude St-Margaretakerk te Knokke», Cnocke is Hier, 1993-30, p. 025-028; Adde voor de chronologie: D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 11.
796. J. Bonte, « Het zeer waardevolle orgelmeubel uit 1631 in de St.-Margaretakerk te Knokke», Rond de poldertorens, 1997-04, p. 137-139.
797. J. Lavaert, « Kerkbrand, St.-Niklaaskerk Westkapelle, 26 maart 2013. Verloop van het gebeuren» en « Inventaris van de voorwerpen die in de brand van de St.-Niklaaskerk te Westkapelle op dinsdag 26 maart 2013 verloren gingen», Rond de poldertorens, 2013-03, p. 075-079 et 107-123.
798. X., « Heropbouw afgebrande Sint-Niklaaskerk officieel gestart », KH Nieuws, 2018, n° 2, p. 6.
799. Bron: Newsletter van het Magazine Lobby n° 55, mei 2022.
800. M. De Keyser, « De barge en de stoomboot Brugge-Sluis», Rond de poldertorens, 2005-04, p. 146-148.
801. R. De Keyser, « De siphons te Oostkerke», Rond de poldertorens, 1997-03, p. 085-093.
802. A. D’hont, « Moeder Siska », Cnocke is Hier, 1989-26, p. 005-008; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 36-39.
803. Voor meer détails, zie www.siska-marie.com/fr/sinds-1882/ waarvan deze aantekening de essentie herneemt, en K. Serneels, « Marie Siska viert deze zomer haar eeuwfeest – 100 jaar voor wafels », KH, 2019, n° 37, p. 40-44.
804. Bron: Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 12 oktober 2021.
805. Bronnen: www.myknokkeheist.be et X. « Uitgebeeld aan zee », Knokkestyle, 2017, p. 24.
806. Bron: Wikipedia.
807. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 67-68.
808. D. Lannoy, « Knocke – Knokke », Cnocke is Hier, 2015, n° 52a, p. 8-11; X. « Cnoc, Knok, Knocke, Knoke», Knokkestyle, 2012, p. 121-124.
809. J. De Smet, « De spoorlijn Blankenberge-Heist 1863-1868 », Rond de poldertorens, 1965-04, p. 144-146; www.naardesporen.be/oostkust%20history.htm .
810. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 228 en 230.
811. F. Devinck, « Eerste spoorlijn naar Knokke: Duits oorlogsgeschenk! », Knokkestyle, 2014, p. 87-93.
812. Uittreksel aangehaald door D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 7.
813. V. Hugo, uittreksel uit Voyage en Belgique, www.trainworld.be.
814. D. Lannoy, «Van Zeeweg tot Lippenslaan», Cnocke is Hier, 2000, n° 37, p. 1-18.
815. D. Lannoy, Knokke-Heist – Het neogotische stadhuis, uitgave van Cnocke is hier, 1990, 80 p.
816. Bron: D. Lannoy, « De ontwikkeling van Knokke et haar 100-jarig Stadhuis », Cnocke is Hier, 2013, n° 50b, p. 1-13; zie eveneens D. Lannoyen F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 118-121.
817. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, Uitgeverij Pimiento, Brussel, 1999, p. 82.
818. X., « Waar komt het station van Knokke? », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 21-25; Filip (Broeder), « Herrie om het bouwen van een nieuw station te Knokke », Rond de poldertorens, 1961-02, p. 082-085.
819. F. Georges, Images et Nostalgie – Une belle histoire – Adinkerke La Panne – Knocke Sluis, éd. Rail Memories, Harlange (GDL), 2020, p. 142.
820. F. Devinck, « Vlotte bereikbaarheid van Knokke, een feit in het Interbellum», Cnocke is Hier, 2014, n° 5B, p. 10-20.
821. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 173-174; J. Ballegeer, Archiefbeelden Knokke-Heist, Tempus Publishing Group Ltd, Stroud (G-B.), 2003, p. 34; P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, Lannoo, Tielt, 2008, p. 118-119, waar vreemd genoeg wordt gesteld dat “De bestuurders van de vennootschap waren zeer bezorgd en er vonden verhitte discussies plaats binnen de raad van bestuur. Uiteraard wilde niemand de prachtige omgeving prijsgeven aan de industrie”. Maar waarom, in deze hypothese, de boring goedgekeurd hebben die door Paul Lippens werd bepleit?
822. The Zoute Gazette, july 1996, p. 6. Zie ook D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 185.
823. Bron: Wikipedia.
824. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 144.
825. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op. cit., 1999, p. 115.
826. X., Trucs & Astuces de nos grands-mères – Calendrier 2011, Uitgeverij Terres éditions, 2010 (op datum van 29 september).
827. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op. cit., p. 112.
828. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 28 april 2020.
829. M. Coornaert, « De oorsprong van Heist en de Heistse visserij », Rond de poldertorens, 1993-04, p. 122-144; K. Vanderhoeven, « Het strand is een universum op zich », KH, 2019, n° 37, p. 26-28; voor een foto van de strandredders in het begin van de XXe eeuw, zie Cnocke is Hier, 2006, n° 43, p. 40.
830. J. Kamoen, « Hulp aan drenkelingen, anno 1770 », Rond de poldertorens, 1998-04, p. 118-123. Adde C. Devroe, « De redders en badendienst van toen », Cnocke is Hier, 2010-47a, p. 001-010; F. Raes, « Monokinis en strandkaroten », Knokkestyle, 2014, p. 56-59.
831. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, p. 50-57.
832. Bron: B. Van Caillie, « Het ontstaan van de badplaats Duinbergen », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 1-20.
833. T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op.cit., p. 102.
834. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 132 ; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 248. De uitgeve 2017 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns bevat een prachtige foto van het zwembad ten tijde van zijn opening.
835. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 132 ; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 248. De uitgave 2017 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns bevat een prachtige foto van het zwembad ten tijde van zijn opening.
836. C. de Seze en L. Caracalla, De la répartie à la réplique ou l’art de faire mouche, coll. Mots&Caetera, Le Figaro Littéraire, 2019, p. 17, 23, 33, 35, 37,6 27, 55, 57 et 67.
837. C. de Seze en L. Caracalla, ead. loco.
838. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 136.
839. J. Larbouillat, « Het kaatsspel in de Zwinstreek tijdens de 17e eeuw », Rond de poldertorens, 1990-02, p. 043-050.
840. Een foto verschijnt in de uitgave 2018-2019 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns, p. 26-27.
841. The Zoute Gazette, 21 juli 1990, p. 2.
842. P. Humblet, Royal Léopold Club – 125 ans d’histoire, éd. Le livre belge, 2018, p. 62-68.
843. B. Roetzel, L’Éternel Masculin, 199, Könemann, Keulen, p. 316.
844. A. Desmidt, « Honderd jaar onderwijs door de Zusters O.L.V. Onbevlekt Ontvangen», Heyst Leeft, 1986-01, p. 007-009; J.G.M. Van de Heuvel, « De Zusters van de Onbevlekte Ontvangenis in Knokke-Heist», Heyst Leeft, 1998-01, p. 003-007.
845. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 8 april 2020 met verwijzing naar het boek Centenaire de l’Ordre des Servantes du Sauveur, dites ‘‘Serweytens’’, Brugge, 1953.
846. Bron: B. Van Caillie, « Het ontstaan van de badplaats Duinbergen », Cnocke is Hier, 2017, n° 54A, p. 1-20.
847. Het achtervoegsel “-arche”, dat wordt uitgesproken als “ark” zoals in archeologie, markeert het begin van iets. Spermarche is de periode van de eerste ejaculaties van een jongen; de menarche is de periode waarin meisjes hun eerste periode ervaren; zie www.nl.wikipedia.org/wiki/Puberteit .
848. Naar Maurice Chapelan, aangehaald door www.evene.lefigaro.fr/citations : « L’enfant se laisse vivre, l’adolescent attend de vivre, l’homme essaye de vivre et le vieillard de survivre ».
849. S. Zweig, La confusion des sentiments, aangehaald door J. d’Ormesson in Je dirai malgré tout que cette vie fut belle, Gallimard, 2016, p. 259.
850. Vergelijk François Truffaut, aangehaald door www.citation-celebre.leparisien.fr : « L’adolescence ne laisse un bon souvenir qu’aux adultes ayant mauvaise mémoire ».
851. J. De Smet, « 1890 – Eerste Jaar van Stoomtram Brugge-Sluis-Heist », Rond de poldertorens, 1975-01, p. 031-035.
852. F. Georges, Images et Nostalgie – Une belle histoire – Adinkerke La Panne – Knocke Sluis, Uitgeverij éd. Rail Memories, Harlange (GDL), 2020, 160 p, sp., m.b.t. de streek Knokke-Sluis, p. 141-158.
853. De herinrichting van de Elizabetlaan in Heist in 2020-2021 leidde helaas tot de verdwijning van het paviljoen bij de tramhalte op het Heldenplein: zie X., « Het tramkotje verdwijnt», Heyst Leeft, 2008-02, p. 012-013.
854. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 191; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 112-113.
855. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 156-157. D. Lannoy, « Van Zeeweg tot Lippenslaan », Cnocke is Hier, 2000, n° 37, p. 13.
856. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 120-121; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 151-157.
857. F. Devinck, « Vlotte bereikbaarheid van Knokke, een feit in het Interbellum », Cnocke is Hier, 2014, n° 51b, p. 10-20; een foto van de ingang van de Lippenslaan verschijnt in nummer 50b van 2013, p. 51.
858. De Lijn, (L. De Man e.a.), Le Tram du Littoral – Regards variés sur le développement de la Côte belge, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2010, 208 p.
859. Bron: Wikipedia.
860. S. Knop, Ik herinner me… Over beroemdheden, Knokke, het Casino, La Réserve, op. cit., p. 21-23.
861. X. « Abraham Hans (St-Maria-Horebeke 12 febr. 1882 – Knokke-aan-Zee 6 juli 1939) », Cnocke is Hier, 1982-19, p. 041 et 042-049; J. Van den Heuvel, « Abraham Hans – Knokke en de Bestedelingen», Cnocke is Hier, 1983-20, p. 017-030; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 175.
862. Bron: Wikipedia.
863. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 70-71.
864. Bron: Wikipedia.
865. F. Devinck, « Het beeld van Tyl en Nele geeft zijn geheimen prijs », Cnocke is Hier, 2009-46b, p. 039-043.
866. A. Dhont, « Het Historische beeld met Tyl en Nele», Cnocke is Hier, 1992-29, p. 057-058.
867. J. Lampo en A. D’hont, « Neel Doff, haar leven was een roman», Cnocke is Hier, 1992-29, p. 052-056.
868. Bron: Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 28 maart 2020.
869. J. De Decker, « Thyl Uylenspiegel, revu et joué par Gérard Philippe », Le Soir (online), 27 november 1996.
870. R. De Dijn, Overleven na de Holocaust, Kritak-Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2020, p. 49-51.
871. D. Lannoy, « Cinema te Knokke », Cnoc is hier, 2003, n° 40, p. 15-30.
872. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 7 mei 2020.
873. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 146-147 et 152-155; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 98-100. Een tentoonstelling van foto’s over hotelactiviteiten in Knokke vond plaats in het cultureel centrum Scharpoord in 2003: zie Cnock is hier, 2003, n° 40, p. 31-42; zie ook desbetreffend D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 134-145.
874. J.P., « Le Grand Hôtel prend la place », The Zoute Gazette, 2 juli 1988.
875. D. Lannoy, « Een panorama uit 1930 », Cnock is hier, 2001, n° 38, p. 11-13.
876. F. Van Daele, Schaken met de macht – Achter de schermen van de diplomatie, Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2019, p. 13 en 17-22.
877. F. Van Daele, Sur l’échiquier du pouvoir – Dans les coulisses du monde diplomatique, Uitgeverij Lanoo, Tielt, 2019, p. 18 et 22-23.
878. www.youtube.com/watch?v=Jg0vWQVagW0&feature=youtu.be .
879. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek Architectuur, op. cit., p. 214-215; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 222.
880. D. Lannoy, « Henry Van de Velde en Knokke (1863-1957) », Cnocke is Hier, 2014, n° 51b, p. 1-9; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 28.
881. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 46-49.
882. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 42-45.
883. D. Lannoy, « De Affiche », Cnocke is Hier, 2000, n° 37, p. 37-46.
884. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 26-29; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 20-23.
885. M. Damry, « La compagnie du Zoute », Trends-tendances, 20 april 2000, p. 22-28.
886. L’Écho van 28 september 2018, www.lecho.be/mon-argent/dossiers/immobilier-de-luxe/les-quartiers-a-un-million-d-euros/10053613.html .
887. S. Berger, « Knokke – Le coût du paradis », L’Éventail, mei 2021, p. 141.
888. C. DA, « Terrains à bâtir : les prix s’envolent dans plusieurs provinces », La Libre Belgique, 23 februari 2021, p. 7.
889. Citaat aangegeven door D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 7.
890. F. Devinck, « De flamboyante Emile Verhaeren droeg Knokke in zijn hart », Knokkestyle, 2018, p. 24-28.
891. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 90-92; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas,Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 23-24
892. www.humo.be/tag/bart-versluys?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F 
893. D., Meulders, « In het kielzog van toparchitect Luc Declerq », Knokkestyle, 2018, p. 82-86
894. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 66-73; D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 25-27
895. J. Bonte, « Een urbanisatieplan voor Knokke anno 1887 », Cnocke is Hier, 1979-13, p. 019-020
896. Cnocke is Hier, 2013, n° 50a, p. 16
897. E. Langui, “Gustave Nellens, de man en zijn verzameling”, inleiding tot de catalogus van de tentoonstelling gewijd aan de verzameling Nellens in het casino van Knokke in 1972
898. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Impressionisten in Knokke & Heyst (1870-1914), op. cit., p. 84-88
899. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 198-109
900. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, p. 65-66
901. P. Mattelaer, « Herinneringen aan de schilder Floris Jespers en Knokke », Cnocke is Hier, 2001, n° 38 p. 51-59; D. Lannoy, « Jespers en Knokke (1889-1965) », Cnocke is Hier, 2015, n° 52b, p. 31-37; T. Demeulemeester, « Floris in Afrika », KH, 2015, n° 20, p. 26-29D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., 2012, p. 80
902. www.zwinstreek.eu/geschiedenis/heemkundige-kringen/zoeken-in-publicaties/12829-herinneringen-aan-de-schilder-floris-jespers-en-knokke 
903. S. Tulkens, « Lang leve vintage », KH, 2021, n° 43, p. 16-19
904. D. Pruuost (dir.), Knokke-Heist – Aspects d’hier et d’aujourd’hui, Verdographics, Knokke-Heist, 2002, p. 92
905. P. Carson, Miroir de la Flandre, Uitgeverij E. Story Scientia, Gent, 1973; Wikipedia
906. B. Van Loo, op. cit., p. 71
907. X., « Gravin Suzanne Lippens», Cnocke is Hier, 1985-22, p. 058-058
908. Een prachtige foto van Suzanne Lippens verschijnt in het boek van A. Wittevrongel, Knokke Deluxe, op. cit., p. 194-195. In het museum Sincfala/Hey wordt er ook een foto van haar op haar zweefvliegtuig ten toon gesteld
909. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 10 april 2020
910. Bron: E. Lambrecht, « Knokke en de Atlantikwall », Cnocke is Hier, 2014, n° 51a, p. 13-21
911. Bron: P. Hannaert, « De 1930 à 1960, Bruxelles-Knokke en avion, c’était possible, le regretté aérodrome du Zoute », Le Soir (online), 14 juli 1995.
912. X., « Wist je dat… Knokke-Heist voor het eerst sinds 1959 nog eens internationaal luchtverkeer over de vloer krijgt », KH Nieuws, 2018, n° 1, p. 8.
913. N. Minne, « Te weinig bezoekers nekken traditionele attractie – Vlindertuin definitief gesloten », Het Nieuwsblad(online), 22 november 2010.
914. www.youtube.com/watch?v=DiGbaL1_pgo
915. P. Vantorre, « De storm van 1 februari 1953», Heyst Leeft, 1980-03, p. 008-015; X., « De stormramp van 1953», Cnocke is Hier, 1988-25, p. 067-070; R. Rosseel, « De storm van 1953 », Heyst Leeft, 2003-02, p. 002-007
916. J. Bonte, « De vuurtoren van Heist in de 19de eeuw», Rond de poldertorens, 1998-04, p. 131-132; G. Devent, « Vuurtoren Heist», Heyst Leeft, 1987-01, p. 001-004; A. Van Middelem, « Historisch overzicht – Vuurtorens van Knokke-Heist tot De Panne (deel I)”, Cnocke is Hier, 2007, n° 44, p. 30
917. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e uitgave, 1968, op. cit., p. 184-187; D. Lannoy, « Schipbreuken voor de kust van Knocke », Cnocke is Hier, 1980-15, p. 011-014; E. Baeyens, « Scheepsrampen voor de “Vlaamsche” kust – De Hollandse periode 1814 – 31 », Cnocke is Hier, 1983-20, p. 056-074, 1984-21, p. 055-069, 1985-22, p. 022-040, 1986-23, p. 098-101, 1987-24, p. 072-088, 1988-25, p. 061-066, 1989-26, p. 048-053, 1990-27, p. 045-055, 1991-28, p. 068-078, 1998-35, p. 037-043, 1999-36, p. 056-058, 2000-37, p. 047-057; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 264-265
918. A. Van Middelem, « Historisch overzicht – Vuurtorens van Knokke-Heist tot De Panne (deel I)”, Cnocke is Hier, 2007, n° 44, p. 1-30; Wikipedia; Zie ook D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 140-143
919. Bron: www.myknokke-heist.be/fr/les-vuurtorenweiden 
920. P.v.W., « Washer-Zoute: Love-Love », The Zoute Gazette, 23 juli 1988, p. 12
921. F. Devinck, « De Watertoren », Cnocke is Hier, 2006, n° 43, p. 34-38; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 70.
922. F. Devinck, « De Watertoren », op. cit., www.sincfala.be/open-monumentendag-2013-watertoren-duinbergen
923. « De Hollandstellung – Inventarisatie van deze bunkerlinie op grondgebied Knokke-Heist », www.bunkergordel.be/14.017y-%20Interne%20Inventarisatie%20Hollandstellung%20-%20Knokke%20Heist.html 
924. Over de bombardement op Sluis, zie D. Lannoy, « Sluis gebombardeerd. … Sluis herdacht! », Cnocke is Hier, 2006, n° 43, p. 1-15
925. T. Demeulemeester, « En images: à quoi ressemblait Knokke à l’été 1945? », L’Écho (online)
926. B. Stichelbaut, W. Gheyle, J. Cornilly, M. De Meyer, De Kust – 4 Augustus 1945 – De Zomer van de vrijheid, Tijdsbeeld, Gent, 2021, p. 34-51
927. Bron: Wikipedia
928. P. de Villiers, Le moment est venu de dire ce que j’ai vu, Albin Michel, Parijs, 2015, p. 31-36
929. Rhadamanthe, Coups de règle (2012-2019), Larcier, coll. Petites fugues, Brussel, 2020, p. 131-132
930. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 158-161; D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 200-201
931. Bron: Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 12 oktober 2021
932. Hoewel windenergie het minst gesubsidieerd is onder de hernieuwbare energiesectoren
933. De bestaande gasgestookte installaties hebben een capaciteit van 400 tot 450 MW; die van de nieuwe (te bouwen) installaties zou eerder 800 MW bedragen.
934. De beoordeling is uiteraard subjectief en is een functie van het milieu als geheel
935. De afgelopen jaren is er echter enorme vooruitgang geboekt, met name door de wieken uit te rusten met kammen die de vleugels van roofvogels imiteren of de aerodynamica van haaien om hun lawaai aanzienlijk te verminderen
936. Dit nadeel kan echter worden verminderd door de afvlakking van de verschillende kanalen van hernieuwbare energie onderling gecombineerd.
937. Het debat over de voordelen van offshore blijft echter open: de onshore-windenergie behoudt het voordeel om veel concurrerender te zijn en het beheer van het netwerk te vergemakkelijken vanwege het verspreide karakter ervan, en ook gezien de grotere verschillen in weersomstandigheden in het grondgebied; deze twee factoren verlichten het probleem van het beheersen van intermitterende productie
938. T. Goor, Zoute – Petites histoires zoutoises, op.cit., p. 90
939. www.inventaris.onroerenderfgoed.be 
940. D. Lannoy, F. Devinck en T. Thomas, Van het atelier naar de kust – Knocke & Heyst 1880-1940, op. cit., p. 30 et p. 56-59.
941. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Décor d’Antan, op. cit., p. 81
942. D. Gillemon, « Le regard gourmand d’Henri-Victor Wolvens », Le Soir (en ligne), 15 juillet 2015.
943. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 107
944. Bron: Newsletter van De Vrienden van Het Zoute van 29 maart 2020
945. Bron: La Libre Belgique, 24 april 2003, www.lalibre.be/belgique/mille-ans-d-histoire-au-zwin-51b87dcee4b0de6db9a895ad .
946. D. Lannoy en F. Devinck, Duinbergen – Het Zoute, Historiek – Architectuur, op. cit., p. 152
947. M. Pasteger, « Au début de la guerre 14-18, Eugène Ysaye place sa villa sous la protection de Beethoven », in La mer qui se souvient, Éd. De Fallois, Paris, 2004, 247 p. 183-189.
948. D. Lannoy, « Merkwaardige gebouwen: De villa Rêve d’enfant », Cnocke is Hier, 1999-36, p. 046-051
949. Newsletter van De Vrienden van Het Zoute van 1 april 2020
950. Bron: Wikipedia
951. Rhadamanthe, Coups de règle (2012-2019), op. cit., p. 314-315
952. K. Vanderhoeven, « Ysaÿe vind je in alles terug», KH, 2017, n° 29, p. 33-36, meer bepaald p. 35; X., « De vioolvirtuoos die de muziek veranderde – Ysaÿe is overal», KH, 2019, n° 37, p. 64.
953. N. Vuille, « Concours de châteaux dans le sable du Zoute – A vos pelles, c’est pour samedi prochain », Le Soir(online), 12 augustus 1992.
954. J. Vermeersch, « De pers te Heist en te Knokke vóór de Eerste Wereldoorlog », Rond de poldertorens, 1992-01, p. 003-018.
955. De uitgave 2019-2020 van de jaarlijkse catalogus Zoute Collector van het makelaarskantoor Willemyns biedt foto’s uit 1908, 1932 en 1951, p. 69-70.
956. Vertaling van een citaat van S. Guitry, Toutes réflexions faites, L’élan, 1947, p. 34
957. M.R. Bennett, « Comment construire un château de sable parfait (grâce à la science) », www.theconversation.com, 27 juin 2017.
958. H. de Page, Traité élémentaire de droit civil belge, bd. V, Bruylant, Brussel, 1941, n° 765
959. Advies van substituut Würth bij Rb. Brugge, 31 januari 1876, La Belgique Judiciaire, 1876, p. 286-303
960. Gent, 20 juli 1889, Pas., 1890, II, p. 67 (voorziening in cassatie verworpen door Cass., 8 januari 1891, Pas., 1891, I, p. 39)
961. J. d’Ormesson, C’était bien, Gallimard, 2003, p. 28
962. Newsletter van De Vrienden van Het Zoute van 17 april 2020
963. D. Lannoy, « De stenen zeedijk », Cnocke is Hier, 1986-23, p. 050-069
964. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute, 28 april 2020
965. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, Uitgeverij Compagnie Het Zoute, zonder datum, p. 10-12
966. [1] Het Sint-Jansfeest begint na de zonsondergang van 23 juni, Sint Jansavond: de vooravond van de christelijke feestdag Sint Jansdag. Het ligt dicht bij de zomerzonnewende op het noordelijk halfrond, die het vaakst voorkomt op 21 juni, bekend als midzomerdag. Volgens Wikipedia komt de wende bij uitzondering echter voor op 19 juni (het volgende voorval in 2488), zelden op 20 juni (voorvallen in 1896, 2008 en 2012) en op 22 juni (voorvallen in 1975, begin 21e eeuw en 2302)
967. M. Coornaert, « De zeeslag van 1340 in het Zwin, gezien vanaf de linkeroever », Rond de poldertorens, 1992-01, p. 021-022; A. D’hont, « 1340: de Zeeslag in het Zwin: “Een zee van bloed” », Cnocke is Hier, 1993-30, p. 003-024; J. Ballegeer, « Zeeslag bij Knokke (1340) », Rond de poldertorens, 1995-02, p. 039-050
968. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, op. cit., p. 12-14
969. A. Dhondt, « 5 augustus 1831 – De artillerie van het Vrijkorps in een zeegevecht met de Hollanders bij de Zwinmonding te Knokke », Cnocke is Hier, 1981-18, p. 006-009; S. Hinoul, « Slag bij de Hazegrassluis – 5-7 augustus 1831 », Cnocke is Hier, 2019, n° 56A, p. 1-17; Gaëtan (Frère), « Nopens het Gevecht aan de Hazegrassluis 5 augustus 1831 », Rond de poldertorens, 1960-01, p. 025-026. Adde J. Van den Heuvel, « Knokke en de streek van het Zwin rond 1830», Cnocke is Hier, 1979-13, p. 021-032
970. D. Pruuost (dir.), Knokke-Heist – Aspects d’hier et d’aujourd’hui, Verdographics, Knokke-Heist, 2002, p. 69
971. X. « Eerste steen nieuw ziekenhuis onthuld », KH Nieuws, 2013, n° 3, p. 1
972. K. Serneels, « AZ Zeno, het modernste ziekenhuis van het land », KH, 2018, n° 32, p. 34-35
973. X., « Focus op warmte en gastvreiheid», Zeno Infokrant, ed. Campus Knokke-Heist, mai 2021, p. 4
974. Amin Maalouf, Samarcande, Lattès, Parijs, 1988, Poche n° 6675, p. 215
975. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 36-39
976. K. Petit, op. cit., p. 192
977. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 182-183
978. Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 15 april 2020.
979. Deze aantekening vat een artikel samen van F. Devinck, « Het ude Zoute, een leven vol ‘‘zoute’’ smaak en ‘‘zoet’’ geluk », Cnocke is Hier, 2015, n° 52b, p. 1; een gedetailleerde beschrijving van de woningen en de handelszaken van het ’Oud Zoute in 1927 en van wat zij geworden zijn komt voor op p. 18 en 19 van hetzelfde nummer. Zie ook F. Devinck, « Het Oude Zoute – een leven met een ‘‘lach’’ en ‘‘traan’’ », Cnocke is Hier, 2016, n° 53b, p. 5-11; F. Devinck, « De familie Waeghe, heel het Oude Zoute was van hen… of toch bijna… », Cnocke is Hier, 2019, n° 56B, p. 41-48;
980. Een facsimile van het nulnummer komt voor in het boek van Thierry Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 173
981. Thierry Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 168
982. J. Vermeersch, « Toen Heist eigen kranten had – Heistse weekbladen in de periode voor de Eerste Wereldoorlog», Heyst Leeft, 1992-01, p. 009-012; J. Vermeersch, « De pers te Heist en te Knokke vóór de Eerste Wereldoorlog », Rond de poldertorens, 1992-01, p. 003-018
983. L. Beyer de Ryke, Les lys de Flandre – Vie et mort des francophones de Flandre (1302-2002), Office d’Édition Impression Librairie (O.E.I.L. – F.-X. de Guibert), Parijs, 2002, p. 109-112.
984. The Zoute Paper, Spring 2020, p. 11
985. T. Van Den Bossche, « Kom dat zien! ’s Werelds knapste automobielen », KH, 2012, n° 10, p. 34-39; T. Demeulemeester, « Auto’s met geschiedenis», KH, 2013, n° 14, p. 2326; T. Demeulemeester, « Niet te missen! De Zoute Grand Prix», KH, 2014, n° 18, p. 18-21; X. « Klassiekers op koers», KH, 2015, n° 19, p. 54-55; K. Vanderhoeven, « Grand prix classé», KH, 2015, n° 21, p. 13-18; K. Vanderhoeven, « Er stroomt geen bloed door onze aderen, maar olie», KH, 2016, n° 25, p. 10-13; X., « Waanzinnige bolides in Knokke-Heist», KH, 2018, n° 31, p. 17-19; X., « Save the date : 10 jaar Zoute Grand Prix», KH, 2019, n° 37, p. 50-51; X., « 96 uur in Knokke-Heist voor… Zoute Grand prix», KH, 2019, n° 38, p. 35; X. « Zoute Grand Prix – Wij willen cassic cars combineren met lekker eten en laten zien hoe mooi België is », KH, 2019, n° 39, p. 6-7; R. Nollet, « Zoute Grand Prix – Terugblik achter het stuur van…», KH, 2020, n° 42, p. 36-39.
986. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 84
987. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 23 ; de oppervlakte wordt aangegeven als zijnde van 335 hectare in het rapport van dhr. van Iseghem namens de centrale sectie van de Kamer tijdens de zitting van 2 juni 1871, geciteerd door Van Caillie, « Het ontstaan van de badplaats Duinbergen », Cnocke is hier, 2017, n° 54A, p. 3
988. P. Muylle, D. Lannoy, F. Theerens, Compagnie Het Zoute – 100 jaar in Knokke, op. cit., p. 36
989. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 44-49
990. T. Goor, Zoute – Petites histoires Zoutoises, op. cit., 1999, p. 176
991. D. Lannoy, « Hôtel du Cygne – Het gebouw en zijn bewoners », Cnocke is Hier, 1999-36, p. 003-016; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 22-23
992. D. Lannoy en F. Devinck, Knokke – Nostalgie in woord en beeld, op. cit., p. 84-85. Over de man, zie D. De Beir, « Interbellumkunstenaar Reimond De Beir », Cnocke is Hier, 2019, n° 56A, p. 23-30
993. C. Cambier, « Woning De Beir van Huib Hoste», Cnocke is Hier, 2014, n° 51B, p. 26-33; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke-Heist – Decor van het Verleden, Décor d’Antan, Decor of the Past, op. cit., p. 162-164
994. F. Devinck, « De Familie Waeghe, heel het Oude Zoute van van hen… of toch bijna…», Cnoche is hier, 2019, n° 56B, p. 41-48, sp. s. 43-44; D. Lannoy en F. Devinck, Knokke in de jaren ’60, op. cit., p. 131
995. C. Portier-Kaltenbach, Un mot, un destin – Dans l’intimité des femmes célèbres, Albin Michel, Parijs, 2020, p. 170-171
996. Bron : www.wikipedia.org ; www.louise-magazine.com ; www.lemoncurve.com ; www.canalvie.com ; www.terrafemina.com 
997. The Zoute Gazette, 20 augustus 1988, p. 9
998. Gegevens in herinnering gebracht in Newsletter van de Vrienden van Het Zoute van 17 april 2020
999. J. Opdedrinck, Histoire de Knokke, 3e éd., 1968, op. cit., p. 149
1000. W. Wintein, « Ontstaan en evolutie van het landschap in de Zwinstreek », Rond de poldertorens, 2003-0,1 p. 003-036; R. De Keyser, « De “Municareda”, een zijarm van het Zwin », Rond de poldertorens, 1960-2, p. 010-013; D. Vogelaers, G. Adriaenssens et M. Strobbe, « De Oostelijke verplaatsing van de Zwingeul in het begin van de 18 eeuw», Cnocke is Hier, 1991-28, p. 028-042.
1001. X., « Natuurgebied Zwin breidt uit met 120 hectare », KH Nieuws, 2016, n° 2, p. 5
1002. www.standaard.be/cnt/dmf20190204_04152055 ; K. Vanderhoeven, « Welkom bij het Zwin 2.0 » KH, 2016, n° 24, p. 51-53 et « Het Zwin swingt als nooit tevoren », KH, 2016, n° 25, p. 41-44.
1003. Bron: plaatselijke poster
1004. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, éd. Compagnie Le Zoute, non datée, p. 21-25. Adde G. Burggraeve et M. Decleer, Le Zwin – Entre Knokke, Damme et Sluis, éd. Versant Sud, Louvain-la-Neuve, 2002, 157 p.
1005. www.zwin.be
1006. W. De Clercq, J. Trachet en M. Poulain, Verdwenen Zwinhavens, Prov. West-Vlaanderen, Brugge, 2021, 231 p.
1007. « La Baie », in Les Vignes de ma Muraille, 1892-1897
1008. « Un lambeau de Patrie”, in Les Ailes rouges de la guerre, 1916
1009. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, Uitgegeven door de Compagnie Het Zoute, zonder datum, p. 6-9
1010. Adde J. De Smet, « Op en rond het Zwin in de XIVe eeuw (Havenreglementen) », Rond de poldertorens, 1960-04, p. 024-029.
1011. L. Lippens, Le Zoute – Le Zwin, op. cit., p. 18